انواع پروتزهای دندانی و مزایا و معایب هر کدام

 درصورتی‌که می‌خواهید دندان ازدست‌رفته را جایگزین کنید، راه‌های بسیاری برای آن وجود دارد که یکی از آن‌ها انواع پروتزهای دندانی است. این پروتزها مزایا و معایب خاص خود را دارند و هرکدام از آن‌ها برای دسته‌ای از بیماران با شرایط خاص خودشان مناسب هستند.

توجه داشته باشید که درصورتی‌که دندان شما ازدست‌رفته باشد و به جایگزین‌کردن آن نپردازید، در کنار ایجاد اختلال در زیبایی، باعث مشکل در جویدن و صحبت‌کردن و در نهایت سوء جذب مواد غذایی می‌شود.

اگر می‌خواهید از این مشکلات پیشگیری کنید، بادقت به مطالعه‌ی مقاله‌ی زیر بپردازید. در این مقاله با انواع پروتزها، نقاط ضعف و قوت آن‌ها و کاندیدهای مناسب پروتزهای دندانی آشنا می‌شویم.

به یاد داشته باشید که در صورت تأیید دندان‌پزشک و انجام معاینات مختلف بر روی دندان‌های شما، در نهایت راحتی شما با یکی از  روش های جایگزین دندان از دست رفته است که در اولویت برای انتخاب روش جایگزینی دندان قرار دارد.

پروتز دندان چیست؟

پروتز دندان در واقع همان دندان مصنوعی است که جایگزین دندان‌های از دست رفته‌ی شما می‌شود. ممکن است شما همه‌ی دندان‌های خود و یا تعدادی از آن‌ها را ازدست‌داده باشید و یکی از راه‌های جایگزین‌کردن آن‌ها استفاده از دندان‌های مصنوعی و یا پروتزهای دندان است.

این پروتزها از موادی که بسیار مشابه دندان هستند ساخته شده‌اند و جنس محکمی دارند و می‌توانند عملکرد دندان‌های ازدست‌رفته‌ی شما را بازگردانند. پروتزهای دندان از دو نوع ثابت و متحرک تشکیل می‌شوند.

همان‌طور که از اسم آن‌ها پیداست، پروتز ثابت به پروتزی گفته می‌شود که نمی‌توان آن را بیرون آورد و همیشه در دهان شما ثابت باقی می‌مانند. پروتزهای متحرک پروتزهایی هستند که می‌توان آن‌ها را هنگام خواب و یا شستشو از دهان خارج کرد.

برخی از این پروتزها ساخته شده‌اند تا تعدادی از دندان‌های ازدست‌رفته را جایگزین کنند و برخی دیگر (همچون دست دندان‌های کامل) ساخته شده‌اند برای افرادی که همه‌ی دندان‌های خود را ازدست‌داده‌اند.

دلایل بسیاری ممکن است موجب ازدست‌رفتن دندان‌ها شود که در ادامه به آن‌ها خواهیم پرداخت. هنگامی که فرد دندان‌های خود را از دست می‌دهد، هم زیبایی او تحت‌تأثیر قرار می‌گیرد و هم از لحاظ جسمی دچار مشکل می‌شود. پروتزهای دندانی می‌توانند این مشکلات را به‌سادگی و با قیمتی مناسب برطرف کنند.

انواع پروتزهای دندانی کدام‌اند؟

پروتزهای دندانی انواع مختلفی دارند که عبارت‌اند از؛

پروتزهای متحرک کامل (دست دندان‌های مصنوعی)

این پروتزها برای افرادی مناسب هستند که تمامی دندان‌های خود را ازدست‌داده‌اند. معمولاً افراد مسن برای این پروتزها مناسب هستند.

پروتزهای متحرک جزئی

این پروتزها برای افرادی مناسب هستند که تنها تعدادی از دندان‌های خود را ازدست‌داده‌اند و علاقه‌مند به روش‌هایی هستند که متحرک‌اند و می‌توان آن‌ها را در مواقع لزوم خارج کرد.

پروتزهای جزئی ثابت (بریج‌های متکی بر ایمپلنت)

این روش برای کسانی مناسب است که برخی از دندان‌های خود را ازدست‌داده‌اند و بیشتر تمایل به پروتزهایی دارند که ثابت هستند و نمی‌توان آن‌ها را از دهان خارج کرد.

پروتزهای نگه‌داشته شده با ایمپلنت (اوردنچر)

این پروتزها برای افرادی استفاده می‌شوند که ایمپلنت دندان کاشته‌اند و برخی از دندان‌های خود را ازدست‌داده‌اند. در ادامه به این روش بیشتر آشنا خواهید شد.

چرا برخی افراد دندان‌های خود را از دست می‌دهند؟

دلایل بسیاری در ازدست‌دادن دندان‌ها دخیل هستند که می‌توان به برخی از آن‌ها اشاره کرد؛

• بیماری‌های پریودنتال (از شایع‌ترین دلایل ازدست‌رفتن دندان‌ها می‌باشند)
• کشیدن دندان
• سالخوردگی طبیعی
• بهداشت دهان و دندان ضعیف
• پوسیدگی شدید دندان
• آسیب‌دیدگی صورت و یا فک

همچنین اگر شرایط زیر را دارید در خطر بیشتری برای ازدست‌دادن دندان قرار دارید؛

• اگر سن شما بالای ۳۵ سال باشد.
• اگر مرد باشید.
• اگر سیگار می‌کشید و یا از تنباکو استفاده می‌کنید.
• اگر آرتروز روماتوئید دارید.
• اگر بیماری دیابت و یا فشارخون بالا دارید.
• اگر مراقبت‌های روتین دندان‌پزشکی را نادیده می‌گیرید و از بهداشت دهان و دندان خوبی برخوردار نیستید. (هر شش ماه یکبار باید برای چک آپ به دندان‌پزشکی مراجعه کنید)
• اگر حداقل روزی دو بار مسواک نمی‌زنید و نخ دندان نمی‌کشید.

پروتزهای کامل متحرک

پروتزهای کامل یا دست دندان سنتی، برای بیمارانی استفاده می‌شوند که تمامی دندان‌های خود را ازدست‌داده‌اند و تمایل به روش‌هایی دارند که متحرک هستند. این دندان‌های مصنوعی کاملاًً مشابه دندان‌های واقعی هستند و ظاهری کاملاً طبیعی را جلوه می‌دهند.

این دندان‌های مصنوعی و متحرک قابلیت جویدن و صحبت‌کردن را به فرد بازمی‌گردانند و از قیمت بسیار مناسبی برخوردار هستند. البته توجه کنید که کارایی این پروتزها نسبت به دندان‌های طبیعی و ایمپلنت کمتر بوده و در ابتدای جای‌گذاری آن‌ها با مشکلاتی مواجه خواهید شد.

این دندان‌های مصنوعی، برخلاف ایمپلنت استخوان شما را درگیر نمی‌کنند و عمل جویدن به‌خوبی ایمپلنت صورت نخواهد گرفت. نحوه‌ی اتصال این پروتزهای کامل، توسط مکش ایجاد شده بین پروتز و لثه‌های شماست.

در اثر چاق شدن و لاغر شدن ناگهانی ممکن است این پروتز، تناسب خود با دهان شما را از دست بدهد و نیازمند ترمیم و یا حتی تعویض باشد.

نقاط قوت پروتزهای کامل متحرک

• ارزان هستند.
• همه‌ی دندان‌های ازدست‌رفته را در مدتی کوتاه جایگزین می‌کنند.
• بر اعتمادبه‌نفس بیمار می‌افزایند زیرا دندان‌های ازدست‌رفته را جایگزین کرده‌اند.
• قابلیت جداشدن دارند و می‌توانید آنان را به‌خوبی شست‌وشو دهید و بهداشت زیر آنان را به‌خوبی رعایت کنید.

نقاط ضعف پروتزهای کامل متحرک

• استخوان فک را درگیر نمی‌کنند و از تحلیل رفتن آن جلوگیری نمی‌کنند. بعد از مدتی بیمار دچار پیری زودرس صورت و دفورمیتی فک می‌شود.
• در ابتدای جای‌گذاری آن بیمار احساس ناراحتی می‌کند و طول می‌کشد تا به طور کامل به آنان عادت کند.
• درآوردن آن و جای‌گذاری مجدد آن باعث احساس نارضایتی و خجالت برای بیمار در شرایط خاص می‌شود.
• عمل جویدن در آن به‌خوبی دندان‌های طبیعی و ایمپلنت نیست.
• بعد از مدتی باید آنان را تعویض کرد تا متناسب با صورت فرد باشند.
• جای‌گیری نامناسب آن‌ها می‌تواند به تحلیل رفتن استخوان کمک بکند!

پروتزهای جزئی ثابت

این پروتزها که بریج‌های ثابت نیز نامیده می‌شوند، برای افرادی مناسب هستند که تنها برخی از دندان‌های خود را ازدست‌داده‌اند. چرا؟ زیرا این پروتزها بر دندان‌های کناری که دندان‌ها طبیعی خود شما هستند سوار می‌شوند و حمایت خود را از آنان می‌گیرند.

درصورتی‌که دندان‌ها کناری مناسب نباشند، می‌توان از ایمپلنت استفاده کرد. پس دندان اباتمنت یا دندان حمایتگر می‌تواند دندان طبیعی شما و یا دندان جایگزین شده با کاشت ایمپلنت باشد. برخلاف پروتزهای جزئی و کامل متحرک، این پروتزها را نمی‌توان از دهان خارج کرد و دائمی هستند.

نقاط قوت پروتزهای جزئی ثابت

• زیبایی ازدست‌رفته‌ی بیمار را به او بازمی‌گردانند.
• بیماران با روش‌های ثابت و فیکس معمولاً احساس امنیت و راحتی بیشتری می‌کنند.
• از دندان‌های مصنوعی متحرک پایدارتر و قوی‌تر هستند.
• جای‌گیری بهتر و دقیق‌تری از دست دندان دارند و قدرت جویدن با آنان بیشتر و بهتر است.
• حفاظت طولانی‌تری از ساختار دهان دارد.

نقاط ضعف پروتزهای جزئی ثابت

• حمایت خود را از دندان‌های کناری می‌گیرد و این عمل نیازمند ایجاد تغییرات برگشت‌ناپذیری بر روی این دندان‌هاست.
• دندان‌های حمایتگر در خطر پوسیدگی قرار دارند.
• از نظر هزینه از پروتزهای متحرک گران‌تر هستند.

پروتزهای جزئی متحرک

برخلاف پروتزهای کامل متحرک که تمامی دندان‌های شما را جایگزین می‌کنند، پروتزهای جزئی متحرک تنها دندان‌های ازدست‌رفته را جایگزین می‌کنند. این پروتزها شامل دندان‌های مصنوعی صدفی شکل که بر روی یک ماده‌ی معمولاً پلاستیکی صورتی رنگ که نشان‌دهنده‌ی لثه است.

این روش بیشتر برای کسانی پیشنهاد می‌شوند که نمی‌توانند از بریج‌های متکی بر ایمپلنت استفاده کنند. این پروتزها به‌سادگی از دهان خارج شده و می‌توان مجدداً آنان را با یک حرکت ساده جای‌گذاری کرد. این مقاله را بخوانید: بریج دندان بهتر است یا ایمپلنت دندان؟ 

اوردنچر (پروتزهای نگه‌داشته شده با ایمپلنت)

این پروتزها به طور دائمی به ایمپلنت اتصال ندارند، بلکه آن‌ها تنها با کلیپس‌هایی به این دندان‌ها متصل می‌شوند. این پروتزها می‌توانند برخی از دندان‌های ازدست‌رفته و یا حتی تمامی دندان‌های ازدست‌رفته را جایگزین کنند.

در میان پروتزها، بهترین انتخاب برای افرادی که همه‌ی دندان‌های خود را ازدست‌داده‌اند و نمی‌توانند از پس هزینه‌ی ایمپلنت بر بیایند، اوردنچر است. این روش استحکام کافی برای جویدن و صحبت‌کردن را دارد و روشی مطمئن است.

البته به یاد داشته باشید که باید هر شب قبل از خواب، آن‌ها از دهان خارج کنید. همچنین برای رعایت بهداشت دهان و دندان برای شست‌وشو نیز باید آن‌ها را خارج کرد تا عفونت پری ایمپلنتیتیس دامن‌گیر شما نشود. این نوع عفونت از خطرات کاشت ایمپلنت دندان است.

مزایای اوردنچر

• طول عمری بیشتری نسبت به سایر پروتزها دارند.
• راحتی بیشتری را برای بیمار به ارمغان می‌آورند و همچنین زیبایی آن‌ها نیز به دندان‌های طبیعی نزدیک‌تر است.
• عملکرد جویدن و صحبت‌کردن با آن‌ها بسیار بهتر است.
• به علت وجود ایمپلنت از اتصال محکم‌تری برخوردار است و استخوان فک را درگیر می‌کند و این مسئله در عدم تحلیل استخوان مؤثر است.

نقاط ضعف اوردنچر

• نسبت به سایر پروتزها از هزینه‌ی بالاتری برخوردار هستند.

منبع: newmouth