فیشور سیلانت (شیارکشی دندان) چیست؟

آیا تا کنون نام فیشور سیلانت به گوشتان خورده است؟ آیا درباره این روش پیشگیری از پوسیدگی چیزی می‌دانید؟ در ادامه این مقاله راجع به اینکه شیارکشی دندان چیست؟ نحوه اجرای فیشور سیلانت، میزان ماندگاری و همچنین افراد مناسب برای فیشور سیلانت توضیح می‌دهیم.

فیشور سیلانت چیست؟

دندان‌های آسیا دندان‌های دائمی هستند که نقش مهمی در جویدن و هضم غذاها ایفا می‌کنند. در سطح این دندان‌ها یک سری ناهمواری‌هایی وجود دارد که جویدن مواد غذایی را تسهیل می‌کند، گاهی ممکن است این شیارها و شکاف‌های سطح دندان‌های آسیا بسیار عمیق شوند. در این صورت مواد غذایی و باکتری‌ها به آسانی درون این شیارها گیر افتاده و به سادگی تمیز نمی‌شوند.

در نتیجه تجمع مواد غذایی و باکتری‌ها در شکاف‌های سطح دندان‌های آسیا، پوسیدگی دندان رخ می‌دهد که می‌تواند منجر به ایجاد حفره در دندان شود. به همین دلیل است که پوسیدگی دندان در کودکان و بزرگسالان اغلب در دندان‌های آسیا ایجاد می‌شود. فیشور سیلانت یا شیارکشی دندان یک روش ساده و پیشگیرانه است که در آن شیارها و ناهمواری‌های سطح دندان آسیا پر می‌شوند.

این پرکردگی بسیار جزئی است و در آن از مواد همرنگ دندان استفاده می‌شود. به این ترتیب با پرکردن این شیارها، احتمال تجمع مواد غذایی و پلاک‌های دندانی و به دنبال آن، پوسیدگی دندان آسیا بسیار کاهش می‌یابد. توجه داشته باشید که سیلانت سطح دندان آسیا را به کلی صاف نمی‌کند، بلکه فقط شیارهای عمیق‌تر را به شکلی کاملا طبیعی پر می‌کند. ماده‌ای که برای فیشور سیلانت دندان‌ها استفاده می‌شود ممکن است رزین یا گلس آینومر باشد.

مراحل شیارکشی دندان

می‌توان گفت نحوه قراردادن فیشور سیلانت بر روی دندان فرآیندی تقریبا آسان است. دندانپزشک ابتدا به خوبی سطح دندان‌ها را تمیز کرده تا عاری از هر گونه ماده غذایی یا پلاک‌های باکتریایی باشند. سپس به دقت دندان‌ها را از حیث وجود پوسیدگی بررسی می‌کند. هر کدام از دندان‌های آسیا به تنهایی خشک می‌شوند و به کمک مواد جذب کننده رطوبت دور آن‌ها گرفته می‌شود. یکی از روش‌های زدودن پلاک از روی دندان‌ها با نظر دندانپزشک استفاده از روش جرم‌گیری دندان است.

سپس دندانپزشک با استفاده از ژل اسید اچ ملایم تمیز می‌شود. ژل اسید اچ ملایم همچنین باعث ایجاد یک سری زبری‌هایی بر روی دندان آسیا شده که منجر به استحکام بیشتر اتصال فیشور سیلانت و مینای دندان می‌شود. پس از گذشت مدتی ژل اسید اچ از سطح دندان شسته شده و دندان خشک می‌شود.

سیلانت یک ماده بسیار چسبنده است و دندانپزشک قبل از قراردادن سیلانت بر روی دندان، ابتدا یک لایه بسیار نازک از مواد متصل کننده روی دندان قرار می‌دهد. سپس به کمک قلم مو محلول سیلانت به آرامی روی سطح جونده دندان آسیا قرار داده می‌شود. دندانپزشک ممکن است به منظور سفت شدن سیلانت از لایت کیور (اشعه آبی) استفاده کند.

نکته مهم در انجام تکنیک فیشور سیلانت دندان این است که باید سطح دندان به دقت تمیز و سپس خشک شود. وجود هر گونه ناخالصی در سطح دندان مثل بزاق، می‌تواند از اتصال سیلانت و مینای دندان جلوگیری کند. علاوه بر این از بین بردن پوسیدگی‌های دندانی، حتی کوچک‌ترین آن‌ها الزامی است.

فیشور سیلانت برای چه افرادی مناسب است؟

فیشور سیلانت بیشتر برای کودکان انجام می‌شود اما برخی از منابع معتبر پزشکی از جمله CDC بیان می‌کنند که استفاده از فیشور سیلانت برای بزرگسالان هم مناسب و کاربردی است. به طور کلی اما استفاده از فیشور سیلانت در بزرگسالان مناسب و کاربردی نیست، زیرا در بزرگسالان دندان‌ها مدت طولانی در معرض میکروب‌های عامل پوسیدگی قرار داشته‌اند.

به این ترتیب این امکان وجود دارد که حتی با تمیزکردن و حذف پوسیدگی‌ از دندان‌ها، باز هم تعدادی از باکتری‌ها در زیر سیلانت درون شیارهای سطح جونده دندان آسیا باقی بمانند. برای تاثیرگذاری سیلانت در بزرگسالان، ابتدا شیارهای دندان آسیا کمی تراشیده می‌شوند و سپس به کمک گاز ازن ضدعفونی می‌گردند و مستقیما سیلانت روی آن‌ها قرار می‌گیرد.

با این حال استفاده از فیشور سیلانت در کودکانی که یکی از شرایط را دارند، مناسب است:

• در سطح دندان‌های آسیای آن‌ها شیارهای بسیار عمیقی وجود دارد
• دندان‌های آن‌ها در معرض پوسیدگی قرار دارد
• کودکانی که رژیم غذایی آن‌ها سرشار از مواد غذایی فرآوری شده، قند و نوشیدنی‌های حاوی قند مصنوعی است.
• کودکانی که شرایط خاصی دارند و انجام دقیق بهداشت دهان و دندان در آن‌ها با چالش‌های جدی همراه است.

به طور کلی انجام فیشور سیلانت در کودکان باید بلافاصله بعد از رویش کامل دندان‌های آسیای اول یعنی حدودا در ۶ سالگی و بلافاصله بعد از رویش کامل دندان‌های آسیای دوم یعنی در ۱۲ سالگی انجام شود. به این ترتیب احتمال پوسیده شدن شیارهای دندان بسیار کاهش می‌یابد. دندانپزشکی کودکان با بزرگسالان تفاوت‌هایی دارد به همین دلیل است که بسیاری از دندانپزشکان عمومی، توصیه می‌کنند معاینه و درمان کودک خود را زیر نظر یک دندانپزشک متخصص اطفال بگذرانید.

مزایا و معایب فیشور سیلانت چیست؟

مهم‌ترین مزایای فیشور سیلانت عبارتند از:

• قیمت به صرفه و مطمئن
• جلوگیری از پوسیدگی در سطح جونده دندان‌های آسیا

برخی از معایب فیشور سیلانت نیز عبارتند از:

• احتمال بروز واکنش آلرژیک
• ماندگاری کم در صورت اجرای نامناسب
• ایجاد تغییر در تماس دندان‌ها در صورتی که لایه فیشور سیلانت ضخیم باشد

برداشتن فیشور سیلانت + دلایل

برداشتن فیشور سیلانت به کمک لیزر یا فرز دندانپزشکی امکان‌پذیر است. به طور کلی فیشور سیلانت پس از قرارگیری بر سطح دندان برداشته نمی‌شود مگر اینکه دندانپزشک وجود یک مشکل در دندان را تشخیص دهد. همچنین گاهی ممکن است بیمار بخواهد نوع سیلانت خود را تغییر دهد و برای برداشتن سیلانت فعلی اقدام کند. برخی از دلایل برداشتن فیشور سیلانت دندان عبارتند از:

• در صورتی که سیلانت روی دندان دچار آسیب شده باشد، برای ترمیم باید آن را برداشت
• قرارگیری نامناسب و اشتباه فیشور سیلانت
• باقی‌ماندن پوسیدگی در زیر فیشور سیلانت

فیشور سیلانت روی دندان پوسیده امکان دارد؟

در صورتی که دندان آسیا دارای پوسیدگی باشد، وقتی انجام فیشور سیلانت امکان‌پذیر است که پوسیدگی‌ها حذف شوند. به این ترتیب در دندان‌های پوسیده ابتدا باید پوسیدگی دندان ترمیم شود و سپس فیشور سیلانت روی دندان سالم اجرا شود.

شیارکشی دندان چقدر ماندگاری دارد؟

به طور کلی فیشور سیلانت دندان می‌تواند ۵ سال و بیشتر دوام داشته باشد. میزان ماندگاری فیشور سیلانت دندان به عوامل مختلفی از جمله:

• کیفیت مواد به کار برده شده
• تخصص دندانپزشک
• تمیزکردن اساسی دندان‌ها
• خشک نگهداشتن دندان در حین انجام فیشور سیلانت
• کیفیت درمان و مراقبت‌های خود بیمار بستگی دارد.

در برخی موارد فیشور سیلانت ۱۵ سال هم دوام آورده است، در برخی دیگر هم فیشور سیلانت تنها ۶ ماه دوام داشته است. البته به این نکته توجه کنید که اگر مدت زمان زیادی از فیشور سیلانت دندان‌هایتان می‌گذرد، باید برای تعویض آن‌ها اقدام کنید. همچنین می‌توانید به کمک عکس رادیولوژی از اتصال فیشور سیلانت به دندان خود مطمئن شوید.

مراقبت از دندان شیارکشی شده

قراردادن سیلانت بر روی دندان به این معنی نیست که دندان شما دیگر به مراقبت نیاز ندارد، بلکه دندان شیارکشی شده به یک سری مراقبت‌ها نیاز دارد که باید آن‌ها را جدی بگیرید. نکات مهم در مراقبت از دندان شیارکشی شده عبارتند از:

• کشیدن نخ دندان
• مسواک زدن منظم
• داشتن رژیم غذایی مناسب
• مراجعه منظم به دندانپزشکی
• استفاده از خمیردندان‌های حاوی فلوراید و عوامل بازسازی کننده مثل هیدروکسی آپاتیت
• کاهش مصرف چای و قهوه
• کاهش مصرف خوراکی‌های چسبنده مثل آدامس

سخن پایانی

فیشور سیلانت (شیارکشی دندان) یکی از روش‌های آسان و غیرتهاجمی برای جلوگیری و کنترل پوسیدگی در دندان‌های افراد به خصوص در کودکان است. در این مقاله راجع به نحوه انجام فیشور سیلانت، مزایا و معایب آن توضیح دادیم. اگر قصد انجام فیشور سیلانت برای کودک خود دارید، می‌توانید برای مشاوره تخصصی و ارزیابی سلامت دندان‌های کودک خود به کلینیک تخصصی دندانپزشکی دکتر نیک‌زاد مراجعه کنید.

منبع: healthdirect.gov