آیا پوسیدگی عمیق دندان شیری به دندان دائمی هم آسیب می‌زند؟

دندان‌های شیری دندان‌هایی هستند که برای بازه‌ی کوتاهی از زندگی کودک برای او ایفای نقش می‌کنند و سپس به‌تدریج از می‌افتند و به‌جای آن‌ها دندان‌های دائمی قرار می‌گیرند. دندان‌های دائمی در ادامه‌ی زندگی فرد به عملکرد خود می‌پردازند.

هنگامی که دندان‌های شیری در دهان کودک وجود دارند، دندان‌های دائمی درون فولیکول‌های خود (محفظه‌ای که آن‌ها را احاطه، تغذیه و محافظت می‌کند) در حال رشد و تمایز هستند. هنگامی که ریشه‌ی دندان‌های شیری در حال سست شدن است، دندان‌های دائمی در حال رشد ریشه و سایر بخش‌های یک دندان کامل هستند و آماده‌ی جایگزین‌کردن دندان افتاده یا ازدست‌رفته می‌شوند.

نکته‌ای که قابل تأمل است، این است که حین رشد جوانه‌ی دندان‌های دائمی، دندان شیری در کنار آن قرار دارد و می‌تواند محیط رشد دندان دائمی را تحت‌تأثیر قرار دهد؛ بنابراین زندگی این دو دندان با هم مرتبط است و کیفیت زندگی دندان‌های دائمی بستگی به سلامت دندان‌های شیری دارد.

آسیب‌هایی که از طرف دندان‌های شیری به دندان‌های دائمی می‌تواند وارد شود، متنوع و گسترده است. این آسیب می‌تواند از ایجاد لکه‌های رنگی و سطحی گرفته تا آسیب به عصب و ریشه و حتی تغییر شکل ریشه متفاوت باشد. درصورتی‌که پوسیدگی دندان‌های شیری عمیق باشد، این آسیب بزرگ‌تر و خطرناک‌تر خواهد بود.

در ادامه به توضیح بیشتر این ارتباط خواهیم پرداخت، همچنین با نحوه‌ی رشد و تمایز دندان‌ها در دهان آشنا خواهید شد. آشنایی با روند ایجاد و شکل‌گیری دندان در شناخت موارد آسیب‌زننده و مؤثر در سلامت آن‌ها، به مراقبت بهتر از دندان‌ها کمک می‌کند.

چرا دندان‌های شیری مهم هستند؟

توجه داشته باشید که دندان‌های شیری کودک شما تأثیر مستقیم در سلامتی دندان‌های دائمی او دارند. اگر دندان‌های شیری او دچار پوسیدگی، شکستگی و یا عفونت شوند بدون شک بر سلامت دندان‌های دائمی آن‌ها نیز تأثیر گذاشته خواهد شد. اگر در حال آموزش نحوه‌ی صحبت‌کردن، رفتار کردن و خواندن و نوشتن به فرزند خود هستید، آموزش رعایت بهداشت دندان‌های شیری را نیز بیاموزید. زیرا ازدست‌رفتن دندان شیری باعث ایجاد حفره می‌شود و دندان‌های دائمی تمایل به مهاجرت به سمت حفره را پیدا می‌کنند؛ بنابراین دندان‌های فرزند شما کج‌وکوله و نازیبا خواهد بود و در آینده باید به‌دنبال روش‌های دیگری برای درمان بی‌نظمی یا بستن فاصله بین دندان فرزند خود باشید.

فولیکول دندان‌های دائمی در کنار دندان‌های شیری قرار دارد و هرگونه آسیب رسیدن به دندان‌های شیری می‌تواند نویددهنده‌ی آسیب جدی واردشدن به دندان‌های دائمی باشد؛ بنابراین دندان‌های شیری علی‌رغم عمر کوتاهی که دارند، نقش بسیار پررنگی در سلامتی دهان و دندان کودک در آینده ایفا می‌کنند.

بیشتر پدر و مادرها می‌گویند که فرزندانشان بهداشت دهان و دندان را جدی تلقی نمی‌کنند و نسبت به آن بی‌توجهی می‌کنند. این درست است! اما وظیفه‌ی پدر و مادر این است که پیوسته کودکان را ترغیب به مسواک زدن و نخ دندان کشیدن کنند. در غیر این صورت دندان‌های شیری آن‌ها مستعد بیماری‌ها و مشکلات متعدد می‌گردد.

عفونت و پوسیدگی دندان‌های شیری چه تأثیری بر رشد دندان‌های دائمی می‌گذارند؟

بیشتر کودکان آغاز به‌ظاهر شدن با دندان‌های شیری در سال اول زندگی می‌کنند. همچنین بیشتر آن‌ها در سال سوم زندگی یک‌دست دندان کامل دارند. اگرچه این دندان‌ها در ۳ تا ۴ سال آینده می‌افتند و دائمی نیستند، اما این بدان معنی نیست که کم‌اهمیت یا حتی بی‌اهمیت هستند!

هنگامی که پوسیدگی در دندان‌های شیری کودک اتفاق می‌افتد، مینای دندان‌های او خورده می‌شود و دندان به‌تدریج از بین می‌رود. باکتری‌های موجود در آن فضا می‌توانند سبب ایجاد عفونت شوند. عفونت‌هایی که در اثر رشد و تکثیر باکتری‌ها در دندان‌های شیری ایجاد می‌شوند، به لثه نفوذ می‌کنند. نفوذ آن‌ها به لثه می‌تواند ایجاد آبسه کند.

آبسه یک توده‌ی پر از چرک و باکتری است که معمولاً برای کودک شما بسیار دردناک است و باید تاحدامکان از ایجاد آن پیشگیری شود. برای کسب اطلاعات بیشتر با آبسه دندان مقاله‌ی دلایل عفونت و آبسه کردن دندان در وب‌سایت دکتر نیک‌زاد را مطالعه فرمایید.

عفونت ایجاد شده به فولیکول موجود در لثه آسیب می‌رساند و می‌تواند باعث ایجاد پوسیدگی در زمان آغاز به رشد کردن دندان شود. همچنین ممکن است پس از رشد کردن آن را خراب کند. پوسیدگی و عفونت دندان‌های شیری می‌تواند باعث بدرنگی، بدفرمی و نامرتبی دندان‌های دائمی شود.

در بعضی موارد که کودک در دندان شیری درد را تجربه می‌کند دندانپزشک عصب‌کشی را پیشنهاد می‌کند. ولی در اینجا نباید فراموش کرد که اجرای روند عصب‌کشی برای دندان شیری صرفاً در صورتی به شما پیشنهاد خواهد شد که دندان‌پزشک از این موضوع که اجرای این روند بهترین راهکار پیش روی شماست اطمینان حاصل کرده باشد.

درواقع ایجاد پوسیدگی و حفره در دندان‌های شیری می‌تواند مشکلات و مخاطرات مختلفی را برای کودکان ایجاد کند که شامل موارد زیر هستند.

آسیب‌زدن به بهداشت عمومی دهان و دندان کودک

هر آسیبی که به دندان‌های شیری برسد عواقب و عوارض مشابه دندان‌های دائمی را برای کودک به ارمغان می‌آورد. مثلاً اگر دندان‌های شیری کودک دچار پوسیدگی شود و درمان نشده باقی بماند، ممکن است باکتری‌ها به دندان‌های همسایه نیز نفوذ کنند.

در اثر این مهاجرت دندان‌های همسایه را نیز تحت‌تأثیر قرار دهند و به آن‌ها آسیب وارد کنند. اگر عفونت دندان درمان نشود می‌تواند آبسه ایجاد کند که مخاطرات مختص خود را به همراه می‌آورد.

توجه داشته باشید که سلامت دندان و لثه دست در دست هم داده‌اند. اگر دندان‌های شما دچار پوسیدگی شود، به‌مرورزمان لثه‌های شما نیز ملتهب شده و بیماری التهابی لثه می‌تواند بر استخوان و رشد آن نیز تأثیر منفی بگذارد. در کنار تمامی این مشکلات جدی، دندان‌درد را هم در نظر داشته باشید که معضلی طاقت‌فرساست!

آسیب‌زدن به دندان‌های دائمی

درصورتی‌که دندان‌های شیری پوسیده شوند و درمان نشده باقی بمانند، عفونت می‌تواند به زیر آن‌ها نفوذ کند و به استخوان برسد. سپس به فولیکول‌های دندان‌های دائمی که درحال‌رشد هستند رسیده و آن‌ها را عفونی می‌کنند.

دندان‌های دائمی می‌توانند به‌سادگی تحت‌تأثیر قرار گرفته و آسیب ببینند. اگر هم جان سالم به در ببرند و از بین نروند، به‌احتمال زیاد دندان‌هایی بدرنگ، بدشکل و یا بی‌نظم خواهند شد.

مسائل و مشکلات ارتودنسی

دندان‌های شیری در اثر پوسیدگی، ایجاد حفره و یا آسیب‌های جدید دیدن می‌توانند از دست بروند. درصورتی‌که این دندان‌ها از دست بروند، جای خالی آن‌ها تهدیدی برای نظم دندان‌های دائمی به‌حساب می‌آید. هنگامی که یک حفره در دهان وجود دارد، دندان‌های دیگر تمایل دارند وارد آن شوند.

وقتی دندان‌های شیری دیگر به سمت آن حفره متمایل می‌شوند، دندان دائمی زیر حفره که درحال‌رشد کردن است، فضای کافی برای بیرون آمدن ندارد و دچار کج شدن، بدشکلی و یا خمیدگی می‌شود.

در این صورت بعداً کودک نیازمند انجام درمان‌های ارتودنسی گران‌قیمت و زمان بر است. بهتر است جهت جلوگیری از پیش‌آمدن چنین مشکلات و مسائلی، به‌سادگی رعایت بهداشت دهان و دندان را در مرحله‌ی اول جدی گرفت!

نهادینه شدن بی‌توجهی و سهل‌انگاری در رعایت بهداشت فردی در کودک

آیا دوست دارید فرزندانی داشته باشید که توجهی به بهداشت دهان و دندان خود ندارند؟ بدون شک چنین مسئله‌ای به‌قدری حایز اهمیت است که سلامت دندان‌های دائمی آن‌ها را در آینده تضمین می‌کند.

کودکی که به مسواک زدن و نخ دندان کشیدن عادت نکند، بدون شک در بزرگسالی نیز چنین مسائلی را نخواهد آموخت و جدی نخواهد گرفت. هنگامی که فرزند شما تعدادی دندان شیری در دهان خود دارد، باید او را موظف به مسواک زدن و نخ دندان کشیدن کنید و به طور منظم به دندان‌پزشکی مراجعه کنید.

کودکی که از ابتدا با روتین بهداشتی دندان‌ها و دهان خود آشنا باشد، در بزرگسالی نیز با نظم خاصی این بهداشت را رعایت خواهد کرد. توجه داشته باشید که کودکان ذاتاً بازیگوش هستند و تمایلی به انجام کارهای روزانه و روتین ندارند. درصورتی‌که چنین بود، سعی کنید به روش‌های مختلف در آن‌ها ایجاد علاقه بکنید.

وظایف دندان شیری و مشکلات و مسائل آن برای کودک

• دندان‌های شیری برای دندان‌های دائمی فضا باز می‌کنند و درصورتی‌که زودتر از موعد بیفتند می‌توانند در کج رشد کردن و نامتناسب بیرون آمدن دندان‌های دائمی نقش داشته باشند. همان‌طور که بالاتر هم گفته شد، این مسئله سبب الزام به انجام درمان‌های ارتودنسی می‌شود.
• درد دندان‌های پوسیده‌ی شیری می‌تواند بسیار شدید باشد.
• درصورتی‌که دندان شیری کودک درد بگیرد، این درد بر جویدن او تأثیر می‌گذارد؛ بنابراین به‌خوبی غذا نخواهد خورد و می‌تواند دچار مشکلات تغذیه‌ای گردد.
• درصورتی‌که عفونت پوسیدگی درمان نشود می‌تواند به بخش‌هایی از بدن نفوذ کند که مخاطراتی را به همراه داشته باشد و مثلاً مغز را تحت‌تأثیر قرار دهد و متأسفانه گاهی می‌تواند کشنده نیز باشد.

برای تشخیص زودهنگام پوسیدگی دندان کودک‌تان پیشنهاد می‌کنیم مقاله علائم و درمان پوسیدگی ریشه دندان را در وب‌سایت دکتر محمد نیک‌زاد مطالعه کنید.

• اگر دندان شیری دچار آبسه شود و پوسیدگی و عفونت آن شدید و عمیق باشد، دندان دائمی حتماً تحت‌تأثیر قرار خواهد گرفت و آسیب جدی خواهد دید.
• تکلم به کمک دندان، لب و زبان انجام می‌شود. اگر دندان‌های کودک دچار مشکل شود، ممکن است در ادا کردن حروف و بیان کردن کلمات و در نتیجه صحبت‌کردن دچار مشکل شود.
• اعتمادبه‌نفس کودک تحت‌تأثیر قرار می‌گیرد. دندان پوسیده داشتن جذاب نیست و بر اعتمادبه‌نفس و عزت‌نفس او تأثیر می‌گذارد.

آیا رعایت بهداشت دهان و دندان برای حفظ سلامت دندان‌های شیری کافی است؟

توجه داشته باشید که با رعایت بهداشت دهان و دندان به‌تنهایی نمی‌توان برای حفظ سلامت دندان‌های شیری کوشید. ممکن است ریسک فاکتورها و مشکلات زمینه‌ای دیگری در وجود داشته باشند که با وجود رعایت بهداشت دهان و دندان باز هم دندان‌های کودک را در خطر پوسیدگی و ازبین‌رفتن قرار دهند. برخی از این مشکلات زمینه‌ای عبارت‌اند از؛

• پوسیدگی‌های دندان‌های شیری می‌تواند با سوءتغذیه نیز مرتبط باشد. درصورتی‌که در رژیم غذایی کودک میزان کمی ویتامین دی و کلسیم باشد و ذخایر آلبومین آن‌ها کم باشد، درعین‌حال میزان PTH بالا باشد، پوسیدگی‌ها سرعت می‌گیرند و دندان‌ها به‌سوی نابودی می‌روند.
• پوسیدگی‌های دندان‌های شیری می‌تواند مرتبط با اختلالات خوردن مثل پرخوری و کم‌اشتهایی باشد.
• پوسیدگی‌های دندان‌های شیری می‌توانند به علت کم‌خونی ناشی از فقر آهن باشند.
• پوسیدگی‌های دندان‌های شیری می‌توانند نتیجه‌ی چاقی و پرخوری باشند.

مراقبت‌هایی که از دندان‌های شیری باید به عمل آوریم!

یکی از مهم‌ترین کارهایی که از دست پدر و مادر برمی‌آید و می‌توانند کودک خود را ترغیب کنند که آن را جدی بگیرد و سرلوحه‌ی زندگی خود قرار دهد، رعایت بهداشت فردی است. این مورد بسیار ساده و درعین‌حال بسیار مهم است. درصورتی‌که فرزند شما از کودکی با بهداشت فردی آشنا نباشد، سخت می‌توان او را در بزرگسالی اصلاح کرد. مواردی که برای رعایت بهداشت دهان و دندان می‌توان به کودکان آموزش داد عبارت‌اند از؛

• روزی دو بار مسواک زدن! باید به کودک خود بیاموزید که حداقل روزی دو بار مسواک بزند و این کار را حداقل به مدت ۴ تا ۵ دقیقه انجام دهد. سعی کنید فرایند مسواک زدن را جذاب و فرح‌بخش کنید تا کودک از زیر با آن شانه خالی نکند.
• نخ دندان کشیدن را جدی بگیرید. باید به کودک خود بیاموزید که روزی دو بار نخ دندان بکشید. بهترین کار برای آموزش نخ دندان کشیدن به فرزندتان، نخ دندان کشیدن به همراه اوست.
• هفته‌ای یک تا دو بار از دهان‌شویه استفاده کنید.
• هر ۶ ماه یک‌بار به دندان‌پزشکی مراجعه کنید تا در حافظه‌ی کودک این روتین ثبت شود.

منبع: raisingchildren