جراحی دندان عقل درد دارد؟ | انواع دندان عقل
سه نوع دندان عقل وجود دارد که با توجه به نحوه رشد و محل رشد به دندان عقل معمولی، دندان عقل نهفته و دندان عقل نیمه نهفته تقسیم بندی میشوند. با توجه به موقعیت دندان عقل روشهای حذف آنها هم متفاوت هستند. مثلا دندان عقل معمولی را به راحتی بعد از بررسی توسط دندانپزشک میتوان کشید. بعضی از انواع دندان عقل مثل دندان عقل نهفته نیاز به جراحی دارد و روند حذف این دندانها هم برای بیمار هم دندانپزشک پیچیدهتر و سختتر است.
اما در چه سنی باید دندان عقل را کشید؟ عوارض کشیدن دندان عقل چیست؟ بعد از جراحی دندان عقل نهفته چه کارهایی باید کرد؟ درمان خانگی درد بعد از جراحی دندان عقل چیست؟ آیا عصب کشی دندان عقل امکانپذیر است؟ بعد از کشیدن دندان عقل چه علائمی خطرناک است؟ اینها سوالاتی هستند که در این مقاله به آنها پاسخ خواهیم داد. اگر به تازگی با دندان عقل خود دست و پنجه نرم میکنید و نمیدانید چه بلایی بر سرش خواهد آمد، با ما همراه باشید.
دندان عقل کجاست؟
به آخرین دندان انسان در هر قوس فکی، دندان عقل گفته میشود که از اواخر دوره نوجوانی تا دوران جوانی و معمولاً از سنین ۱۸ تا ۲۵ سالگی رویش پیدا میکنند.
این دندانها در افراد مختلف، ممکن است زودتر یا دیرتر از زمان مورد انتظار، ظاهر شوند. دندان عقل، سومین و آخرین دندان از دندانهای آسیای بزرگ است که در دهان انسان میروید و دندانپزشکان اصطلاحاً آن را دندان آسیای سوم یا سومین دندان مولار (M3) مینامند.
کشیدن دندان عقل یکی از معمولترین جراحیها در فک و صورت است. دندانهای عقل معمولاَ در اواخر دورهی نوجوانی و از میان لثهها رشد میکند. از شروع بیست سالگی به بعد و در اکثر افراد بالغ ۲۸ دندان بزرگسالی در جای خود ثابت شدهاند.
بنابراین فاصله و فضای کافی برای یک جفت دندان آسیای بزرگ در هر فک وجود ندارد تا به شکل مناسب رشد کند. از اینرو با توجه به فضای تثبیت شده بین هر دندان، دندان عقل ممکن است با زاویههای نامناسب بیرون آید یا گیر کند و تنها بخشی از آن از لثه خارج شود.
کشیدن دندان عقل درد دارد؟
در فرآیند جراحی دندان عقل در بهترین شرایط و زیر دست بهترین جراح نیز بافت لثه و استخوانی که زمانی بستر دندان عقل بوده برش داده میشود و به اطراف کشیده میشوند.
بنابراین حداقل ناحیهی جراحی حساس و دردناک است. بعد از این که اثر بیحسی از بین رفت این درد و ناخوشی بیشتر میشود که کاملاً طبیعی است. البته این میزان درد طبیعی برای هرکس متفاوت است و بستگی به پیچیدگی یا آسان بودن پروسه برداشتن دندان دارد.
برای دریافت مشاوره و دریافت سؤال بیشتر، با کلینیک تخصصی دندانپزشکی دکتر محمد نیکزاد تماس حاصل فرمایید.
درد بعد از جراحی دندان عقل چند روز ادامه دارد؟
اکثر بیماران بین ۳ الی ۴ روز پس از کشیدن دندان بهبود مییابند و معمولاً بعد از این مرحله میتوانند به فعالیتهای روزمره خود ادامه دهند. هرچند برای مواردی که عمل جراحی پیچیده بوده یا بیش از یک دندان برداشته شده است، التیام و بهبودی کامل میتواند بین ۷ تا ۱۰ روز به طول انجامد.
درست مانند هر جراحی دیگر، استراحت بسیار واجب و ضروری است. استراحت به زخمها کمک میکند تا سریعتر التیام پیدا کنند. همچنین هنگام خواب بدن ما گلبولهای سفید بیشتری تولید میکند که خود در ادامه با انواع عفونت مقابله میکند.
- حداقل در ۲۴ ساعت ابتدایی توصیه میشود از هرگونه فعالیت ورزشی یا تحرک شدید خودداری کنید.
- در جایی راحت بنشینید یا دراز بکشید به صورتی که سرتان کمی بالاتر از بدنتان قرار بگیرد.
- هر حرکت شدید بلافاصله بعد از عمل جراحی میتواند درد را بدتر کند.
درد بعد از کشیدن دندان عقل طبیعی است!
در حالی که خود فرایند جراحی پروسههای تقریبا بی دردسر برای بیمار محسوب میشود، بسیار طبیعی است که بعد از آن بیمار درجات مختلفی از درد و ناخوشی را تحمل کند. اما
- درد کشیدن دندان عقل چه زمانی طبیعی است؟
- چه هنگام باید نگران درد بعد از جراحی دندان عقل بود؟
در ادامه برای یافتن پاسخ با ما همراه باشید.
درد بعد از جراحی دندان عقل
متوجه شدیم درد در ناحیه تحت تاثیر جراحی طبیعی است. اما در ادامه با جزییات بیشتری این درد را توضیح میدهیم.
به طور معمول در بیست و چهار ساعت اول به مرور درد تیز به همراه اندکی ناخوشی حس خواهید کرد که ناشی از آسیب وارد شده به استخوان است. خوبی این درد این است که سطحی است یعنی با ترمیم بافت بهبود مییابد و کمتر میشود.
عمدتاً هر نوع درد در اثر جراحی دندان در ظرف شش ساعت بعد از انجام عمل به اوج خود میرسد. همچنین ممکن است کبودی و کوفتگی و ورم در دهان شروع به پدیدار شدن کنند و آثاری از خون در دهان ظاهر شود.
درمان خانگی درد دندان بعد از کشیدن دندان عقل
در بیشتر موارد درد ناشی از این عمل جراحی را میتوان با مسکنهایی که در کمدهای هر خانهای یافت میشود، مانند ایبوپروفن، کنترل کرد.
البته که مسکنهایی توسط خود دندانپزشک تجویز میشود. عمدتاً توصیه میشود که روزی دو یا چند قرص مصرف کنید تا هر نوع ناخوشی و درد را تسکین دهد.
علاوه بر اینها دندانپزشک به شما خواهد گفت که در فواصل منظم کیسه یخ بر روی محل جراحی قرار دهید تا ورم و کوفتگی را کاهش دهد.
اما اگر جراحی دندان شما پیچیدهتر و شدیدتر بود نیاز به مسکنهای قویتری خواهید داشت تا با دردهای شدیدتر احتمالی مقابله کنید. در هر صورت درد ناشی از هر نوع جراحی دندان باید با مصرف قرص مسکن تحت کنترل قرار بگیرد.
بیشتر بخوانید: نحوه کشیدن دندان + مراقبت بعد از کشیدن دندان
چه هنگام درد بعد از جراحی دندان عقل طبیعی نیست؟
همانطور که پیشتر گفته شد، داشتن درجاتی از درد بعد از عمل جراحی طبیعی است که عمدتاً بین ۳ الی ۴ روز از بین میرود.
اما اگر دردی طاقت فرسا در محل جراحی حس میکنید یا درد طولانی که تا بیش از ۱۰ روز به درازا میکشد، باید فوراً با دندانپزشک خود تماس بگیرید. این درد ممکن است نشانهای از عوارض احتمالی جراحی باشد که باید هر چه زودتر به آن رسیدگی شود.
بعضی از عوارض جانبی احتمالی عبارتاند از:
حفره (سوکت) خشک دردناک
این اتفاق هنگامی رخ میدهد که لختهی خون در محل جراحی و برداشتن دندان تشکیل نشود یا زمانی که لختهی خون تشکیل شده به صورت اتفاقی جابه جا شود.
این رویداد یکی از معمولترین عوارض برداشتن دندان عقل است. عموماً بیماران با حفره خشک دندان یک درد مبهم یا یک درد ضربان دار در محل لثه احساس میکنند. همچنین بیماران ممکن است یک مزه یا بوی نامطبوع از قسمت جراحی شده حس کنند.
نشانههای دیگری که نمایانگر عوارض بعد از جراحی دندان عقل هستند شامل موارد زیر میباشند.
خون ریزی از محل جراحی
این خونریزی حتی با قرار دادن گاز در محل کشیده شدن دندان عقل هم بند نمیآید.
ورم و کوفتگی
ورم و کوفتگی در استخوان فک و صورت با گذر زمان بهبود نمییابد و بدتر هم میشود.
تب
تب یکی دیگر از عوارضی است که ممکن است بعد از کشیدن دندان عقل با شما همراه باشد.
مشکلات در تنفس و بلعیدن
فرد بعد از جراحی دندان عقل هنگام تنفس دچار دشواری میشود و در بلع نفسش تنگ میشود.
بیحسی در محل جراحی دندان عقل
این بیحسی میتواند نشان دهندهی آسیب به عصب باشد.
درد
این درد با وجود مصرف آنتی بیوتیک هم کم نمیشود.
شایان ذکر است که این عوارض بسیار کمیاب و غیر معمول هستند و سالانه میلیونها دندان عقل بدون دردسر کشیده میشوند. اما درست مانند هر نوع جراحی کوچک و بزرگ دیگر ممکن است خطرات و ریسکهایی داشته باشد. هرچند که در این مورد این ریسکها جزئی هستند.
دلیل سیاه شدن لثه چیست؟
مراقبتهای بعد از جراحی دندان عقل
برای بهبودی سریع تر حتماً دستورالعملهای پزشک خود را مو به مو انجام دهید. در آخر به چند نکته برای ترمیم سریعتر در سه روز اول نگاهی میاندازیم.
کارهایی که باید بکنید
- از کیسه یخ برای خواباندن ورم یا تغییر رنگ پوست استفاده کنید.
- دهان خود را به آرامی باز و بسته کنید تا نرمشی باشد برای آروارههایتان.
- غذاهای نرم که به دندان فشار نمیآورند مصرف کنید.
- مایعات زیاد بنوشید.
- با شروع روز دوم مسواک زدن را از سر بگیرید.
- از مسواک زدن در محل لختهی خون بپرهیزید.
- از مسکنهایی که پزشک تجویز کرده برای تسکین درد استفاده کنید.
- درصورت تب داشتن یا عدم بهبود درد و ورم به پزشک خود مراجعه کنید.
کارهایی که نباید بکنید
- از نی استفاده نکنید. مکش در دهان ممکن است باعث سست شدن لخته خون شود.
- شست و شوی دهان را به آرامی انجام دهید. ممکن است دکتر شما شست و شو با آب نمک را پیشنهاد کند.
- از خوردن غذاهای سفت که جویدن آنها دشوار است بپرهیزید.
- سیگار و دود ممنوع. استعمال دخانیات باعث کند شدن روند بهبودی میشود.
ریشه دندان عفونی را بکشیم یا عصب کشی کنیم؟
چرا باید دندان عقل را کشید؟
حقیقت این است که دندان عقل همچون آپاندیس دهان است. این دندانها در دهان حضور دارند اما کاربرد خاصی ندارند. شما بدون آنها نیز میتوانید کاملاً سالم و عادی زندگی کنید و مانند قبل غذاها را بجوید.
گاهی دندان عقل بدون ایجاد مزاحمت برای سایر دندانها در دهان وجود دارد. ولی گاهی هم زندگی را برای شما جهنم میکند. به همین دلیل است که بسیاری از دندانپزشکان به بیماران توصیه میکنند عمل جراحی دندان عقل را انجام دهند حتی اگر درحال حاضر مشکلی برای شما ایجاد نمیکند.
گاهی دندان عقل تحت فشار قرار میگیرد. این اتفاق هنگامی میافتد که دندان سعی در قرار گرفتن در نقطههای با فضای کم دارد. رشد دندان عقل بنابر دلایل مختلف از جمله رشد با زاویه و … بر سایر دندانها تاثیر میگذارد.
حتی ممکن است زاویه رشد دندان عقل کاملا مناسب باشد اما در استخوان فک به دام افتد. دندانهای عقل آسیب دیده یا آنهایی که کامل از سطح لثهها بیرون نیامدهاند، میتوانند باعث ایجاد مشکلات دندانی شوند.
غذا و باکتریهای به دام افتاده در اطراف لبههای دندان عقل به مرور زمان بر هم انباشته میشوند و از طرفی نظافت دندان سختتر از گذشته میشود که میتواند منجر به موارد ذیل شود:
- پوسیدگی دندان
- بیماریهای لثه (بیماری پریودنتال)
- سلولیت (عفونت باکتریایی در گونه، زبان و حلق)
- آبسه (تجمع چرک در دندان عقل یا بافتهای اطراف آن به دلیل نوعی عفونت باکتریایی)
- کیست دندان (در موارد بسیار اندک دندان عقلی که از میان لثه عبور نکرده است باعث ایجاد کیست، ورمی ناشی از تجمع مایعات، میشود)
بسیاری از این مشکلات با استفاده از آنتیبیوتیکها و شویندههای ضدعفونی کننده دهان برطرف میشوند. کشیدن دندان عقل هنگامی توصیه میشود که سایر راهکارها موثر واقع نشده باشد.
فرایند برداشتن دندان عقل چگونه است؟
برداشتن دندان عقل نیاز به جراحی دارد. ممکن است توسط دندانپزشک شما انجام شود یا دندانپزشک شما را به متخصص جراحی ارجاع دهد. قبل از جراحی معمولاً پروسهی برداشتن دندان عقل به شما توضیح داده میشود و از شما تقاضا میشود فرم رضایت پر کنید.
این پروسه با معاینه دندان آغاز میشود. اگر درد داشته باشید یا نه دندانپزشک معمولاً نیاز به یک عکس ایکسری از دهان شما خواهد داشت تا وضعیت دندان عقل شما از جمله موقعیت آن و فضای خالی برای رشد و … را بررسی کند.
اگر از مشکلی رنج میبرید یا دندانپزشک احتمال ایجاد مشکل را پیشبینی کند، به شما وقتی برای جراحی داده میشود. معمولاً جراحی را با یکی از سه روش تزریق بیحسی موضعی، استفاده از آرام بخش و یا بیهوشی کامل انجام میدهند.
روشهای کشیدن دندان عقل
در روش اول: با تزریق بیحسی موضعی ناحیه اطراف دندان را بیحس میکنند. شما هوشیار هستید و فشار حس میکنید اما نباید درد داشته باشید.
در روش دوم: شما بیدار هستید اما هوشیاری پایینی دارید و چیز زیادی به خاطر نمیآورید.
در روش سوم: شما کاملا بیهوش هستید و هیچ چیز به یاد نمیآورید.
روش از بین بردن درد بستگی به پیچیدگی فرآیند جراحی و میزان استرس شما دارد. هر کدام از این سه روش نیاز به اجرای دستورالعملهایی قبل از جراحی دارد که دندانپزشک آن را به شما اطلاع میدهد.
برای کشیدن دندان عقل جراح با استفاده از ابزار مخصوص بافت اطراف را شل و جدا میکند و با تکان دادن دندان به جلو و عقب سعی در عریض کردن حفره دندان دارد.
بعضی اوقات یک برش کوچک در لثه لازم است و گاهی دندان قبل از این که برداشته شود به تکههای کوچکتری برش داده میشود تا درآوردن آن آسانتر شود.
در کل این فرآیند بیشتر به ظرافت نیاز دارد تا به زور و فشار. به یاد داشته باشید شما نباید در طی این پروسه درد داشته باشید.
جراحی دندان عقل یک عمل سرپایی محسوب میشود با این وجود بهتر است بعد از کشیدن دندان عقل به خود یک استراحت یک روزه بدهید. بسته به سطح و قدرت آرام بخش استفاده شده احتمالاً نیاز به یک نفر دارید تا بعد از عمل شما را به منزل برساند.
از رانندگی کردن خودداری کنید و قبل از هرچیز اطلاع کاملی از فرآیند بیحسی داشته باشید و با تیم درمان خود مشورت کنید.
بهترین سن کشیدن دندان عقل
مراجعه منظم به دندانپزشکی برای اطلاع از سلامت کامل دندانها لازم و ضروری است. با مراجعه به دندانپزشک میتوانید بفهمید که دندان عقل شما از کدام نوع بوده و نیاز به درمان دارد یا خیر. دندان عقل معمولا از سن ۱۸ سالگی به بعد در دهان رشد میکند و اگر به شکل نهفته باشد، هیچ گاه از لثه خارج نمیشود. دندان عقل در انتهایی ترین بخش دهان قرار دارد و دسترسی و تمیزکردن آن بسیار سخت است. اگر دندان عقل خود را به خوبی تمیز نکنید، باکتریها و بقایای مواد غذایی روی آن باقی میمانند و منجر به عفونت میشوند. به همین دلیل دندان عقل کشیده میشود.
در صورتی که دندانپزشک تشخیص دهد که دندان عقل شما مشکلی ندارد، نیازی به درمان و جراحی نیست. اما اگر دندان عقل شما از نوع نهفته یا نیمه نفهته باشد، باید آن را جراحی کنید. اغلب دندانپزشکان بر این باورند که بهترین سن کشیدن دندان عقل، قبل از ۲۰ سالگی است زیرا در این سن جراحی عوارض کمتری داشته و شما درد کمتری حس خواهید کرد. البته این به این معنی نیست که بعد از ۲۰ سالگی امکان کشیدن دندان عقل وجود ندارد. کشیدن دندان عقل در همه سنین انجام میشود اما در کهنسالان خطرناک است.
چه زمان برای کشیدن دندان عقل به دندانپزشک مراجعه کنیم؟
اگر به خاطر دندان عقل درد شدید حس میکنید باید فوراً به دندانپزشک خود مراجعه کنید تا پس از انجام معاینات لازم، بدانید کشیدن دندان عقل الزامی است یا خیر.
اگر دندانپزشک تشخیص دهد که کشیدن دندان عقل الزامی است، با تهیهی عکسی از دهان شما نمایی واضح از موقعیت دندان بدست میآورد و به دنبال آن فرایندهای درمان آغاز میشود.
درست مانند هر مشکل مربوط به دندان، ضروری است که در اولین فرصت به دندانپزشک خود مراجعه کنید. اگر نیاز به جراحی و کشیدن دندان عقل دارید بهتر است این کار را هرچه زودتر و در جوانی انجام دهید تا این که آن را به تعویق اندازید.
هر چه سن شما بالاتر میرود ریشه دندانها کاملتر شکل میگیرند و کشیدن آن را سختتر میکنند. همچنین با بالاتر رفتن سن رگهای کمتری در فک خواهید داشت که خود باعث تعویق و عقب افتادن بهبودی میشود.
عصب کشی دندان عقل
عصب کشی دندان عقل به دلیل موقعیت مکانی آن کاری بسیار سخت و حساسی است. دندان عقل در انتهاییترین بخش دهان قرار گرفته و دسترسی به آن برای دندانپزشک بسیار سخت است. علاوه بر این مورفولوژی و تعداد کانالهای دندان عقل متغیر بوده و درمان عصب کشی آنها به تخصص بالایی نیاز دارد.
زمانی که پوسیدگی دندان عقل عمیق بوده و وارد پالپ دندان شده باشد، درمان عصب کشی ضروری است. علائم پوسیدگی دندان عقل عبارتند از:
- ورم صورت و لثه
- حساسیت دندان
- سیاه شدن دندان و ایجاد حفراتی روی آن
- تیر کشیدن ناگهانی و بدون علت دندان
- درد دندان بعد از خوردن غذاها به خصوص غذاهای سفت
- تیر کشیدن دندان هنگام غذا خوردن و نوشیدنیهای خیلی سرد یا خیلی داغ
در صورتی که این علائم را دارید، باید برای بررسی بیشتر به دندانپزشکی مراجعه کنید.
انواع دندان عقل
تشخیص نوع دندان عقل برای دندانپزشک اهمیت زیادی دارد، زیرا انواع مختلف دندان عقل به شکل متفاوتی از لثه خارج میشوند و به همین ترتیب نوع درمان آنها با هم متفاوت است. دندان عقل به شکلهای زیر وجود دارد:
- دندان عقل معمولی
این نوع دندان عقل به صورت عادی در دهان رشد میکند و نیازی به درمان و جراحی ندارد. خروج دندان عقل معمولی از لثه دردناک بوده و باید چند روز درد آن را تحمل کنید.
- دندان عقل نهفته
دندان عقل نهفته دندانی است که از لثه خارج نمیشود و همین باعث رنجش خاطر فرد میشود. ممکن است دندان عقل نهفته هیچ وقت از لثه خارج نشود و یا به شکل زاویهدار از آن خارج شود. دندان عقل معمولی هم تا زمانی که از لثه خارج نشود، به عنوان دندان عقل نهفته شناخته میشود. مدت زمان باقیماندن دندان عقل نهفته درون لثه به عوامل مختلفی بستگی دارد.
- دندان عقل نیمه نهفته
این دندان عقل نمیتواند به طور کامل از لثه خارج شود و در آن گیر میکند و به همین دلیل به آن دندان عقل نیمه نهفته گفته میشود.
جراحی دندان عقل نیمه نهفته
دندان عقل نیمه نهفته برای فرد عوارض زیادی به همراه دارد. علاوه بر درد زیاد، باعث ایجاد عفونتهای دندانی میشود و به دیگر دندانها هم سرایت میکند. برای جراحی دندان عقل نیمه نهفته، ابتدا دندانپزشک محل مورد نظر را بی حس کرده و سپس روی لثه برشی ایجاد میکند. در نهایت دندان عقل از لثه خارج شده و محل آن پانسمان میشود. برای کاهش درد و جلوگیری از عوارض جراحی دندان عقل نیمه نهفته، نکات زیر را به خاطر داشته باشید:
- گاز استریل روی محل را تا ۱ ساعت بعد بر ندارید.
- برای کنترل درد بعد از جراحی میتوانید از داروهای مسکن بدون نسخه استفاده کنید.
- بعد از جراحی استراحت کنید و از فعالیت سنگین بپرهیزید.
- به هیچ عنوان از نی برای نوشیدن استفاده نکنید.
- آب نمک غرغره کنید.
دندان عقل نهفته
دندان عقل نهفته دندانی است که از لثه خارج نمیشود و برای فرد مشکل ایجاد میکند. معمولا به دلایل زیر دندان عقل نهفته ایجاد میشود:
- تراکم بالای استخوان روی دندان عقل
- ضخیم بودن مخاط دندان
- دلایل ژنتیکی
البته شایعترین دلیل ایجاد دندان عقل نهفته کمتربودن طول قوس فکی از قوس دندان است. در این شرایط فضای کافی برای رویش دندان عقل وجود ندارد و به همین دلیل در لثه باقی میماند.
انواع دندان عقل نهفته عبارتند از:
دندان عقل نهفته افقی
این دندان به شکلی کاملا افقی در دهان قرار گرفته و برای فرد بسیار دردناک است. در افرادی که فک کوچکی دارند، دندان عقل نهفته افقی به دیگر دندانها هم فشار وارد کرده و نظم آنها را به هم میزند. همچنین فشار ریشه دندان عقل نهفته افقی منجر به پوسیدگی دندانهای مجاور میشود.
دندان عقل نهفته افقی باید حتما جراحی شود و جراحی آن بسیار سخت و حساس است.
دندان عقل نهفته زاویهدار
این نوع دندان عقل در واقع دندان عقل نیمه نهفته است و کمی از لثه خارج میشود. زاویه این نوع دندان عقل به شکلی است که به فک فشار وارد میکند و باید قبل از خروج آن را جراحی کرد. دندان عقل نهفته زاویهدار منجر به پوسیدگی و آسیب دندانهای کناری میشود.
درمان نکردن دندان عقل نهفته عوارض زیر را به همراه خواهد داشت:
- ابتلا به بیماریهای پریودنتال
- پوسیدگی و عفونت ریشه دندان کناری
- التهاب و عفونت الیاف اطراف دندان عقل
- ایجاد کیست و تومور فکی
به این ترتیب از ۱۸ سالگی به بعد که دندان عقل شروع به رشد میکند، باید حتما برای بررسی آن به دندانپزشک مراجعه کنید. دندانپزشک نوع دندان عقل و درمان مناسب آن را تشخیص میدهد و از بدخیم شدن آن جلوگیری میکند.
برای دریافت مشاوره و دریافت سؤال بیشتر، با کلینیک تخصصی دندانپزشکی دکتر محمد نیکزاد تماس حاصل فرمایید.
منبع: healthline