پر کردن دندان با آمالگام بهتر است یا کامپوزیت؟

یکی از مهم‌ترین سوالات بیماران در مورد مواد پر کردن دندان است. محبوب‌ترین ماده‌هایی که در طی این درمان استفاده می‌شوند، آمالگام و کامپوزیت هستند. در مقاله‌ی امروز به بررسی این دو نوع ماده و مزایا و معایب هر یک می‌پردازیم، تا بتوانیم به شما در انتخاب بهترین ماده پرکردن دندانتان یاری برسانیم.

مواد پر کردن دندان

منظور از مواد پر کردن دندان، موادی‌ست که در بازسازی ساختار تخریب ‎شده‎‌ی دندان به کار می‎روند. وظیفه‌ی این مواد ترمیم دندان‌های شکسته، پوسیده و ضعیف است. این مواد موجب بهبود استحکام، ظاهر و قابلیت کارکرد دندان می‌شوند. همچنین از نفوذ باکتری‌ها به ساختار درونی دندان جلوگیری کرده و مانع از بین رفتن اعصاب دندان خواهند شد. در دندانپزشکی از چندین ماده مختلف برای پر کردن دندان‌ها استفاده می‌شود. رزین‌های مختلف، فلزاتی همچون طلا، آمالگام و کامپوزیت از معروف‌ترین انواع این مواد هستند.

امروزه برای پر کردن دندان‌ بیشتر از آمالگام یا کامپوزیت استفاده می‌‎شود. هر یک از این مواد مزیت‌هایی دارند که خیال بیمار را بابت ترمیم دندان‌های خود راحت می‌کنند؛ اما تفاوت‌های این دو ماده موجب سردرگمی برخی از بیماران در انتخاب ماده مناسب برای پر کردن دندان‌هایشان می‌شود. ما اینجا هستیم تا شما را در انتخاب مناسب‌ترین ماده پرکردن دندان راهنمایی کنیم.

آمالگام چیست؟

بیش از ۱۵۰ سال است که در دنیای دندانپزشکی، از ماده‌ای به نام آمالگام برای ترمیم دندان‌های پوسیده، شکسته و آسیب‌دیده استفاده می‌شود. این نوع ماده‌ی پرکننده، ترکیبی از فلزات مختلف، جیوه، قلع، مس و نقره می‌باشد. البته ترکیب دقیق و درصد هر یک از فلزات موجود در آمالگام، بسته به شرکت سازنده و کاربرد موردنظر متفاوت است.

در فرایند ساخت آمالگام، فلزاتی چون نقره، قلع و مس به شکل پودر با همدیگر ترکیب می‎شوند؛ سپس جیوه‌ی مایع به این ترکیب اضافه شده و مخلوط آمالگام به ماده‌ای نرم و انعطاف‌پذیر تبدیل می‌شود.

برای پر کردن دندان با آمالگام، دندانپزشک باید قسمت‌های  پوسیدگی‌ دندان را برداشته و سپس ناحیه‌ی موردنظر را تمیز کند؛ بطوریکه عاری از هرگونه میکروبی باشد. سپس وی با استفاده از قلمی مخصوص آمالگام را لایه لایه به ناحیه‌ی موردنظر اضافه کرده و درون دندان شکل می‌دهد. آمالگام پس از قرارگیری درون دندان سفت شده و به ماده‌ای بسیار مستحکم و بادوام تبدیل خواهد شد. قدرت استحکام و دوام بالای آمالگام، آن را تبدیل به گزینه‌ای محبوب برای پر کردن دندان، مخصوصاً دندان‌های عقبی، کرده است.

مزایا و معایب آمالگام

آمالگام نیز همچون هر ماده‌ی دیگری دارای مزیت‌ها و عیب‌های بخصوصی‌ست. در نهایت اولویت‌های شما هستند که مناسب‌ترین ماده را برای ترمیم دندانتان تعیین می‌کنند.

مزایا:

• آمالگام بسیار بادوام است؛ زیرا این ماده از ترکیب مواد بادوامی چون انواع فلزات ساخته شده‌ است. این مواد موجب استحکام بالای آمالگام و مقاومت آن در برابر سایش و شکستگی می‌شوند. امالگام کمک می‌کند که دندان بیش از یک دهه نیز دوام داشته باشد.
• یکی از دلایل مهم محبوبیت آمالگام، مقرون‌به‌صرفه بودن آن است. برای فردی که به دنبال ماده‌ای مقرون‌به‌صرفه و در عین حال مستحکم می‌گردد، آمالگام گزینه‌ی مناسبی‌ست.
• سرعت ترمیم دندان با آمالگام بالا است. این ماده به سرعت سخت می‌شود. این موضوع سبب می‌شود که زمان انتظار بر روی یونیت دندانپزشکی زیاد نباشد.
• جویدن و گاز زدن غذاهای سفت با آمالگام راحت است؛ زیرا این ماده استحکام بالایی دارد؛ با این حال توصیه می‌شود که در این زمینه زیاده‌روی نکنید.

معایب:

• آمالگام برخلاف کامپوزیت همرنگ دندان نیست؛ بنابراین از نظر زیبایی جلوه خوبی ندارد.
• برخی از افراد به فلزات آلرژی دارند و ممکن است به آمالگام واکنش آلرژیک دهند. البته این موضوع نادر است.
• مواد آمالگام نقره‌ای هستند و با گذشت زمان تیره‌تر می‌شوند. این مواد می‌توانند موجب لکه گرفتن دندان شما شوند. در این صورت پاک کردن این لکه‌ها باید توسط دندانپزشک انجام شود.
• فلزات موجود در ماده‌ی آمالگام می‌توانند به دما واکنش داده و منبسط شوند و در نهایت منجر به شکستگی دندان شوند.
• واکنش فلزات به دما همچنین می‌تواند دندان‌ها را حساس‌تر کند.
• برای ترمیم دندان با آمالگام، باید مقدار زیادی از ساختار دندان تراشیده شود.

آیا استفاده از آمالگام برای پر کردن دندان خطرناک است؟

همانطور که گفته شد، آمالگام از ترکیب فلزاتی چون نقره و مس با جیوه تشکیل می‌شود. به دلیل وجود جیوه در این ترکیب، برخی از بیماران نگرانی‌هایی درباره‌ی امن بودن پر کردن دندان با آمالگام دارند؛ اما جای نگرانی نیست؛ زیرا بنا بر گزارشات سازمان جهانی بهداشت، سازمان غذا و دارو و دیگر سازمان‌های مرتبط، مقدار جیوه آزاد شده از آمالگام بسیار ناچیز و کمتر از میزان محدودیت‌های تعیین‌شده توسط آژانس‌های نظارتی است.

گفته شد که طبق شواهد علمی، آمالگام ماده‌ای بی‌خطر به شمار می‌آید؛ با این حال ممکن است برخی از افراد به یک یا چند فلز موجود در آمالگام حساسیت داشته باشند. این حساسیت موجب بروز واکنش آلرژیک می‌شود. در این مواقع بیمار و دندانپزشک به دنبال گزینه‌های جایگزین می‌گردند.

کامپوزیت چیست؟

اصطلاح کامپوزیت در دندانپزشکی به موادی گفته می‌شود که برای ترمیم دندان‌های پوسیده و آسیب‌دیده به کار می‌روند. کامپوزیت از ترکیب مواد پلاستیکی، شیشه و سرامیک ساخته می‌شود. در واقع می‌توان گفت که کامپوزیت شامل یک ماتریس رزینی مانند Bis-GMA است که با ذرات ریز شیشه و سرامیک پر می‌‎شود تا استحکام و دوام را به کامپوزیت اضافه کند. برخی دیگر از مواد، همچون رنگدانه‌ها، نیز ممکن است برای بهبود زیبایی ظاهری به این ترکیب اضافه شوند. محبوبیت کامپوزیت‌ها به دلیل شباهت رنگ آن‌ها به مینای طبیعی دندان است. دندان‌هایی که با کامپوزیت پر می‌شوند نسبت به دیگر پرکننده‌هایی چون آمالگام طبیعی‌تر به نظر می‌رسند.

برای پر کردن دندان با کامپوزیت نیز همچون آمالگام، دندانپزشک ابتدا قسمت‌های پوسیده و آسیب‌دیده را برمی‌دارد. سپس ناحیه را کاملاً تمیز کرده و پس از آن کامپوزیت را به صورت لایه لایه به دندان اضافه کرده و آن را به فرم دلخواه درمی‌آورد. کامپوزیت پس از سفت شدن به استحکام کافی می‎رسد.

مزایا و معایب کامپوزیت

محبوبیت کامپوزیت به دلیل ماندگاری، دوام و ظاهر طبیعی آن در حال افزایش است. این ماده نیز همچون آمالگام مزایا و معایب خاص خود را دارد که در انتخاب آن بعنوان ماده‌ی ترمیم‌کننده‌ی دندانتان تاثیرگذار است.

مزایا:

• یکی از بهترین مزیت‌های کامپوزیت زیبایی ظاهری آن است. رزین‌های کامپوزیت از نظر رنگ به دندان طبیعی شباهت زیادی دارند.
• کامپوزیت تحت تاثیر دما انبساط پیدا نکرده و باعث شکستگی دندان نمی‌شود.
• باندینگ با مواد کامپوزیتی باعث تقویت دندان‌ها می‌شود.
• کامپوزیت ماده‌ای همه کاره محسوب می‌شود؛ بطوری که برای ترمیم بسیاری از نقص‌های دندان کاربرد دارد.
• مواد کامپوزیتی دوام و استحکام بالایی دارند.
• برای ترمیم دندان با کامپوزیت، ساختار دندان را کمتر می‌تراشند.

معایب

• پر کردن دندان با کامپوزیت نسبت به آمالگام گران‌تر است.
• پر کردن دندان با کامپوزیت به زمان و مهارت بیشتری از سوی دندانپزشک نیازمند است.
• ممکن است با گذشت زمان و در صورت استفاده زیاد از چای، قهوه، سیگار و… مواد کامپوزیتی لکه‌دار شوند.
• مواد کامپوزیتی با دوام هستند؛ اما معمولاً نسبت به دیگر مواد پرکننده‌ی دندان، مثل آمالگام، طول عمر محدودتری دارند.

تفاوت قیمت کامپوزیت و آمالگام

بطور کلی هزینه‌ی ترمیم دندان با مواد کامپوزیتی بیشتر از آمالگام است؛ با این حال نمی‌توان بطور دقیق میزان هزینه‌ی پر کردن دندان با هر یک از این مواد را تعیین کرد؛ زیرا علاوه بر نوع ماده پرکننده، فاکتورهای دیگری نیز در قیمت ترمیم دندان اثرگذارند؛ مثلاً میزان پوسیدگی و سطح ترمیم نیز همانند نوع ماده‌ی ترمیم‎ کننده دندان بر تعیین قیمت تاثیر می‌گذارند. همچنین هزینه‌ی ترمیم دندان در مطب و کلینیک‌های مختلف می‌تواند متفاوت باشد.

در آخر، کامپوزیت بهتر است یا آمالگام؟

در این مقاله مزایا و معایب کامپوزیت و آمالگام را بررسی کردیم؛ اما ما نمی‌توانیم بطور قطعی مناسب‌ترین ماده‌ی پرکننده‌ و ترمیم‌کننده‌ی دندان را برای شما تعیین کنیم؛ زیرا انتخاب بین کامپوزیت و آمالگام به عوامل مختلفی همچون میزان آسیب‌دیدگی، محل آسیب‌دیدگی و صد البته ترجیحات شخصی شما بستگی دارد.

هر دوی این مواد ایمن بوده و در درمان پوسیدگی دندان‌ها شما تاثیرگذارند. دندانپزشک‌تان با در نظر گرفتن شرایط شما و با توجه به عواملی چون محل پوسیدگی و میزان آسیب‌دیدگی دندان و بودجه و ترجیحات شخصی‎تان، مناسب‌ترین ماده پرکننده دندان را به شما پیشنهاد می‌کند.

منبع: dentistryofwestbend