مراحل پر کردن دندان‌ها: انواع مواد پر کننده دندان + هزینه

چه زمانی به پر کردن دندان نیاز داریم؟

به طور کلی دلایل مختلفی برای ضرورت پر کردن دندان­‌ها وجود دارد. در صورتی که حفرات و یا لکه‌­های تیره بر سطح دندان­‌ها مشاهده شود، دندان‌­ها دچار شکستگی یا ترک شده باشند و مواد غذایی به طور مکرر در نقاط خاصی گیر کنند، حساسیت به گرما یا سرما در دندان‌ها ایجاد شده باشد؛ یا پوسیدگی دندان و سایش دندان­‌ها رخ داده باشد؛ برای درمان باید سریعاً به دندانپزشک مراجعه نمود و احتمالا روش درمانی انتخابی پر کردن باشد.

انواع روش‌های پرکردن دندان

۱. پر کردن مستقیم دندان

روش مستقیم پر کردن دندان همان روش معمول پر کردن است که در ادامه مراحل آن توضیح داده خواهد شد.

۲. پر کردن غیر مستقیم دندان

پرکننده‌­های غیرمستقیم مانند پرکننده­‌های هم رنگ دندان و کامپوزیتی هستند با این تفاوت که این مواد پرکننده در لابراتوار دندانپزشکی تولید می‌­شوند و قبل از استفاده در حفرات دندان به ۲ جلسه ویزیت برای معاینه نیاز دارند. این پرکننده­‌ها در شرایطی به عنوان درمان انتخاب می­‌شوند که ساختار دندان به حدی دچار آسیب شده است که پر کردن معمولی کافی نیست.

1. در اولین جلسه معاینه بخش­‌های آسیب دیده دندان حذف می‌­شوند و پر کردن موقتی برای محافظت از دندان در فواصل جلسات انجام می‌­شود.
2. در جلسه دوم بعد از تراش دادن مواد پرکننده از دندان قالب گیری صورت می‌گیرد و قالب به یک لابراتوار دندانپزشکی فرستاده می­­‌شود و پرکننده غیر مستقیم ساخته می‌­شود.
3. در نهایت پرکننده غیر مستقیم دائمی بر روی دندان قرار می­‌گیرد. دو نوع پرکننده غیر مستقیم به نام اینلی و آنلی بسته به شرایط و تشخیص دندانپزشک استفاده می‌­شوند.

۳. پرکردن موقت دندان

پر کردن موقت دندان با مواد پر کننده موقت که معمولاً به رنگ­‌های سفید، زرد کم رنگ و خاکستری موجودند، به دلایل زیر به عنوان درمان توسط دندانپزشک انتخاب شود:

امکان دارد لازم باشد برای مدت زمان کوتاهی ترمیم دندان به تعویق بیفتد یا لزوم درمان فوری تشخیص داده شود. همچنین در صورتی که حفره دندانی عمیق حاوی اعصاب و عروق خونی در طول درمان بدون پوشش بماند از پر کردن موقت استفاده می­‌شود. مواد پرکننده موقتی معمولا ماندگاری طولانی مدت ندارند و طی ۱ الی ۲ ماه از حفره دندان خارج می­‌شوند، می‌­شکنند یا دچار فرسایش می‌­شوند.

پر کردن دندان جلو

پوسیدگی دندان­‌های جلویی علاوه بر بروز درد، در ظاهر دندان­‌ها نیز بسیار حائز اهمیت هستند. این دندان­ها شامل ۴ دندان در بالا و ۴ دندان در پایین بوده و درمان موفق آن­ها تاثیر به سزایی در زیبایی چهره می­گذارد. از این رو برای پر کردن این دندان‌­ها از مواد پرکننده همرنگ دندان استفاده می‌­شود.

پر کردن دندان عقب

برای پر کردن دندان­‌های عقب که در ظاهر کمتر دیده می­شوند، معمولاً از آمالگام که رنگ تیره‌­ای دارد استفاده می­‌شود. از آنجایی که بزاق دهان و رطوبت تاثیر مخربی بر این ماده پرکننده دندان ندارند، انتخاب مناسبی برای دندان­‌های عقبی که به مقدار قابل توجهی باز بزاق در تماس هستند به شمار می‌­رود.

پر کردن دندان کودکان

یکی از تصورات اشتباه رایج در مورد دندان‌­های شیری کودکان، ضرورت نداشتن پر کردن این دندان­‌ها به علت دائمی نبودن آن­هاست. با توجه به این نکته که دندان‌­های شیری در کودکان تا حدود ۱۲ سالگی باقی می‌­مانند و ضعیف‌­تر بودن مینای این دندان­‌ها، سرعت روند پوسیدگی و احتمال نیاز به عصب کشی دندان کودکان را افزایش می­‌دهد؛ درمان نکردن پوسیدگی این دندان­‌ها ممکن است مشکلات اساسی ایجاد کند و حتی منجر به از بین رفتن ساختار آناتومیکی دندان­‌های شیری و ایجاد آبسه دندان شود.

مراجعه به موقع به دندانپزشک می­‌تواند باعث حفظ دندان کودک با فرآیند پر کردن شود و درمان با روکش لازم نباشد. همچنین پر کردن دندان شیری پوسیده از گسترش پوسیدگی جلوگیری می‌­نماید. از آنجایی که دندان‌­های شیری الگوی رویش دندان‌­های دائمی را مشخص می­‌کنند، حفظ این دندان­‌ها به رویش بهتر دندان­‌های دائمی در جای مناسب خود نیز کمک خواهد کرد.

مراحل پر کردن دندان

اولین قدم در فرآیند پر کردن دندان، تشخیص میزان آسیب دندان است. به این منظور دندانپزشک بیمار را معاینه کرده و با تفسیر رادیوگرافی دندان‌­ها نوع درمان لازم را تشخیص می­‌دهد. اگر پوسیدگی به حدی گسترده نبود که پالپ و اعصاب را دچار آسیب کرده باشد، احتمالا پر کردن برای درمان کفایت می­‌کند.

پس از تشخیص، مراحل پر کردن دندان به شرح زیر است:

1. ابتدا در اطراف دندان مورد نظر بی حسی موضعی تزریق می‌­شود.
2. سپس یک مته یا هندپیس دندانی و یا یک لیزر برای حذف قسمت­‌های پوسیده دندان به کار گرفته می‌­شود. اینکه کدام ابزار مورد استفاده قرار بگیرد به عواملی چون راحتی و شیوه آموزش دندانپزشک و هزینه­‌ای که برای تهیه ابزار در نظر گرفته شده، بستگی دارد.
3. در مرحله بعد حفره ایجاد شده پس از حذف قسمت‌­های پوسیده باید از باکتری‌­ها پاک و خشک شود تا دندان برای پر کردن و قرار گرفتن مواد پرکننده آماده شود.
4. در صورتی که پوسیدگی نزدیک به ریشه باشد ممکن است قبل از قرار دادن مواد پرکننده یک لاینر از جنس گلاس آینومر، رزین یا کامپوزیت برای محافظت از ریشه در محل قرار بگیرد.
5. بعد از اتمام این مراحل دندان پر شده پولیش شده و صیقل داده می­‌شود.

در مورد مواد پرکننده مراحل به همین ترتیب است، اما در نحوه قرار دادن این مواد در دندان تفاوت وجود دارد. برای استفاده از این نوع پرکننده‌­ها مواد به صورت لایه لایه روی دندان قرار می‌­گیرند و پس از قرار دادن هر لایه، با نور مخصوصی تثبیت می­‌شوند. پس از پایان این فرآیند کامپوزیت نهایی روی دندان قرار می­‌گیرد و با انجام مرحله پولیشینگ پر کردن دندان به پایان می­رسد.

انواع مواد پرکننده دندان و مقایسه بین آن‌ها

انواع مختلفی از مواد برای به کار گیری در پر کردن حفره‌های دندان­ وجود دارد. از مهم‌­ترین این مواد می‌­توان پرکننده­‌های طلا، آمالگام، کامپوزیت، سرامیک و گلاس آینومر را نام برد.

پرکننده‌­های طلا: آلیاژی از طلا به همراه فلزات دیگرند. این پرکننده‌­ها قوی و غیر خورنده­‌اند و می­‌توانند تا ۱۵ سال ماندگاری داشته باشند. اما به دلیل پرهزینه بودن و نیاز داشتن به بیش از یک جلسه ترمیمی و طولانی بودن پروسه پر کردن، چندان رایج نیستند.

پرکننده­‌های سرامیکی: از جنس پرسلن ساخته شده و علاوه بر دوام بالا، از نظر ظاهری حتی از کامپوزیت هم مناسب ترند و روی آن‌ها لکه ایجاد نمی­‌شود. اما هزینه بیشتر و پروسه طولانی تری نسبت به آمالگام و کامپوزیت دارند و در صورت زبر شدن ممکن است باعث سایش دندان‌­های مقابل شوند.

در ادامه به تفصیل در مورد سایر پرکننده­‌های رایج و مزایا و معایاب آن­ها به صورت جداگانه صحبت می‌­کنیم.

۱. مزایا و معایب پر کردن دندان با کامپوزیت

مواد سفید یا کامپوزیت، تقریبا همرنگ دندان­‌ها هستند پس یکی از مهم ترین مزیت پرکردن دندان با کامپوزیت غیرقابل مشاهده بودن و حفظ ظاهر زیبای دندان است. این مواد خمیری شکل باید در محل حفرات دندان توسط دندانپزشک فرم دهی شوند؛ پس برای ترمیم دندان شکسته و پوسیدگی‌­های کوچک مناسب ترند.

• کامپوزیت چسبندگی خوبی دارد و نسبت به آمالگام به پولیش و تراش کمتری نیاز دارد.
•  سرعت پر کردن دندان با مواد کامپوزیتی بیشتر است.
• دندان پرشده با کامپوزیت مقاومت چندانی در برابر فشار نشان نمی‌­دهند و ۵ الی ۱۰ سال دوام دارند.
• کامپوزیت از نظر هزینه درمان متوسط محسوب می­‌شود.

۲. مزایا و معایب پر کردن دندان با آمالگام

آمالگام یا مواد سیاه از قدیمی‌ترین مواد پرکننده مورد استفاده در دندانپزشکی است. این پرکننده نیز همانند کامپوزیت باید توسط دندانپزشک در حفره دندان شکل دهی شود و بعد از گذشت مدت کوتاهی سفت خواهد شد.

• آمالگام هزینه کمتری نسبت به کامپوزیت دارد و مقاومت بیشتری در برابر سایش نشان می­‌دهد، پس ماندگاری بیشتری (۱۰ الی ۱۵ سال) دارد.
• اما این ماده پرکننده به دلیل رنگ تیره، تاثیر منفی بر ظاهر دندان می‌­گذارد.
• برای افزایش چسبندگی آمالگام باید بخشی از قسمت­‌های سالم دندان نیز تراشیده شوند.
• آمالگام در برابر مواد غذایی گرم و سرد مقاومت کمی دارد و احتمال شکستگی و پوسیدگی مجدد دندان پر شده را افزایش می­‌دهد.

۳. مزایا و معایب پر کردن دندان با گلاس آینومر (پرکننده­‌های اکریلیکی)

این نوع پرکننده­‌ها معمولاً برای پر کردن دندان­‌های شیری و پوسیدگی­‌های جزئی به کار می­‌روند و برای دندان­‌هایی مناسب است که تحت فشار زیاد ناشی از جویدن قرار نمی‌­گیرند. رزین گلاس آینومر همرنگ دندان است و ظاهر زیبای دندان را حفظ می­‌کند اما دوام چندانی ندارد و نهایتا تا ۵ سال سالم می­‌ماند.

مراقبت بعد از پر کردن دندان

مراقبت از دندان پر شده تفاوت چندانی با دندان­‌های سالم ندارد و شامل رعایت نکات بهداشت دهان و دندان مانند:

• مراجعه مرتب به دندانپزشک با فاصله ۶ ماه
• مسواک زدن منظم با خمیر دندان حاوی فلوراید
•  استفاده روزانه از نخ دندان

اما بلافاصله پس از ترمیم می­‌توانید نکات زیر را رعایت کنید:

1. برای جویدن از رفع بی­ حسی اطمینان حاصل کنید و اگر اثر آن هنوز وجود داشت مواد خوراکی خیلی گرم یا خیلی سرد مصرف نکنید.
2. تا چند روز از خوردن غذاهای سفت و چسبناک خودداری کنید.
3. در صورت ابتلا به دندان قروچه از گاردهای محافظ دندان کمک بگیرید.
4. درد در لثه اطراف دندان پر شده تا چند روز امری طبیعی است و با مسکن تسکین داده می‌­شود.

اما اگر برای مدت طولانی احساس درد و حساسیت در دندان وجود داشته باشد، دندان دارای حاشیه­‌های تیز باشد و یا قسمتی از پر کردگی به هر دلیلی جدا شود باید مجددا به دندانپزشک مراجعه شود.

عوارض پر کردن دندان

پر کردن دندان ممکن است عوارضی به دنبال داشته باشد.

• حساس شدن دندان به دما، مواد شیرین، هوا و فشار یکی از رایج ترین عوارض پر کردن دندان است که طی چند هفته متوقف می­‌شود و نیازی به مصرف مسکن ندارد. اما در صورت طولانی شدن این بازه باید به دندانپزشک مراجعه کرد.
• احساس درد عارضه دیگر پر کردن دندان است که دلایل مختلفی می‌­توانند عامل آن باشند. تشخیص دلیل آن به عهده دندانپزشک است.
• آلرژی به مواد پرکننده مخصوصاً در مورد فلزات موجود در آمالگام به صورت پوستی و خارش ظاهر می‌­شود. این نوع آلرژی معمولا ژنتیکی است. بهتر است این افراد از سایر پرکننده­‌های غیر فلزی استفاده نمایند.
• خوردگی و شکستگی مواد پرکننده در اثر فشار مداوم جویدن غذا یا فشار دندان‌­ها بر یکدیگر ممکن است به راحتی قابل تشخیص نباشد؛ پس توصیه می‌­شود هر ۶ ماه برای معاینه و اطمینان حاصل کردن از سلامت پر کردگی­‌ها به دنداپزشک متخصص مراجعه کنید.

انواع دندان درد بعد از پر کردن دندان

• درد هنگام گاز گرفتن: احساس درد هنگام جویدن غذا می‌­تواند نشان دهنده این موضوع باشد که نوع پرکردگی برای دندان شما مناسب نیست و باید تعویض شود.
• درد هنگام لمس دندان: ممکن است به دلیل تماس دو سطح فلز باهم روی دهد. برای مثال برخورد آمالگام مورد استفاده در پر کردن یک دندان با سطح روکش دندان مقابل می­‌تواند مسبب درد باشد. این درد موقتی است و بعد از مدتی بهبود می­یابد.
• درد شدید دندان: اگر گستردگی پوسیدگی زیاد باشد، این درد نشان می­‌دهد که بافت دندانی نیاز به درمانی به به غیر از پر کردن و احتمالا عصب کشی دارد.
• درد ارجاعی: درد دندان­‌ها که ناشی از پر کردن یکی از دندان­هاست، درد ارجاعی خوانده می‌­شود. احساس این نوع درد مشکل خاصی ندارد و به دنبال سیگنال­‌های دردی که دندان پر شده به سایر دندان­‌ها می‌­فرستد ایجاد می‌­شود و موقتی است.

حساسیت دندان بعد از پر کردن چه دلیلی دارد؟

حساسیت دندان بعد از فرآیند پر کردن بسیار شایع است. این حساسیت ممکن است به دما، فشار، هوا و یا غذاهای شیرین باشد. معمولاً این حساسیت بعد از مدتی خود به خود از بین می‌­رود پس برای مقابله با آن نیازی به مصرف مسکن نیست. علت آن نیز تحریک دندان در حین فرآیند پر کردن و در نتیجه التهاب احتمالی دندان است.

درمان حساسیت دندان بعد از پر کردن، برای حساسیت به گرما و سرما بعد از پر کردن دندان چه کنیم؟

اگر طی ۲ تا ۴ هفته حساسیت دندان­ بهبود نیابد باید به مطب دندانپزشک مراجعه شود. برای رفع این مشکل ممکن است دندانپزشک خمیر دندان ضد حساسیت تجویز نماید یا از ماده­ ضد حساسیت دیگری برای پر کردن دندان­‌ها استفاده کند.

افتادن مواد پر کردگی دندان

درست است که پر کردن دندان پوسیده از گسترش پوسیدگی جلوگیری می­‌کند اما دندان پر شده به هیچ وجه به اندازه دندان سالم مقاومت و کارایی ندارد. به همین جهت شکستن و یا خارج شدن مواد پرکننده غیرممکن نیست. مناسب‌ترین شیوه برای جلوگیری از این اتفاق، رعایت تمام نکات و اصول مراقبتی است که دندانپزشک توصیه می‌کند.

1. اگر مواد پر کننده دندان افتاد خونسرد باشید و در اولین فرصت به دندانپزشک مراجعه کنید تا رمان لازم انجام شود.
2. تا زمان مراجعه بهداشت دهان و دندان را به خوبی و با وسواس بیشتری رعایت کنید.
3. از زبان زدن به محل افتادگی مواد پرکردن دندان و حفره ایجاد شده پرهیز کنید. زبان زدن در حفره دندان باعث تجمع باکتری و عفونی شدن دندان خواهد شد.
4. محل افتادن پرکردگی دندان را با شدت زیاد مسواک نزنید. به دلیل ساختار ضعیف احتمال شکستن دندان وجود دارد.
5. برای ضد عفونی و پیشگیری از عفونت دندان با آب نمک رقیق دهان را سشتشو دهید.

هزینه پر کردن دندان چقدر است؟

اکثر بیمه­‌ها، پر کردن دندان با آمالگام را تحت پوشش قرار می‌­دهند؛ اما برای پرکننده­‌های کامپوزیتی و سایر انواع پرکننده­‌ها همه هزینه را تقبل نمی‌­کنند و مابه التفاوت باید توسط بیمار پرداخت شود.

هزینه پر کردن دندان به موارد زیر بستگی دارد:

• نوع دندان
• موقعیت آن
• نوع ماده پرکننده
• میزان آسیب و پوسیدگی
• تخصص دندانپزشک

عمر دندان پر شده چقدر است؟

عمر و مدت زمان ماندگار دندان پر شده به نوع مواد به کار رفته در فرآیند پر کردن و مراقبت­‌های بعد از پر کردن از دندان بستگی دارد. این زمان به طور میانگین از ۵ تا ۲۰ سال متغیر است.

سخن پایانی

امیدواریم توانسته باشیم در این مقاله تا حدودی به پرسش‌­های شما در مورد پر کردن دندان پاسخ داده باشیم. اما در نهایت به شما توصیه می­‌کنیم که برای اخذ هرگونه تصمیم در مورد حفظ سلامت و درمان دندان‌­های خود از یک دندانپزشک کمک بگیرید و نظر یک فرد متخصص را جویا شوید و به توصیه او عمل کنید.

منبع: dentistopenonsaturday