مراحل عصب کشی دندان + عوارض بعد از عصب کشی

می‌دانیم که امروزه بیشتر برای افراد این موضوع اهمیت دارد که دندان‌های طبیعی خودشان را داشته باشند. کمتر کسی را می‌بینیم که اگر دندانش با مشکلی مواجه شود، تمایل به‌ جایگزینی دندان با روش‌های مصنوعی داشته باشد.

دندان‌پزشک تلاش می‌کند تا دندان طبیعی فرد را تا جایی که امکان دارد حفظ کند. اگر این امکان وجود نداشته باشد، آن وقت به‌جایگزینی دندان با روش‌های دندان ازدست‌رفته فکر می‌شود. امروزه دیگر از روش‌های رادیکال و تند مثل کشیدن دندان استفاده نمی‌شود. و معمولاً تلاش می‌شود تا با روش‌های حفظ‌کننده، دندان‌های آسیب‌دیده تا جای ممکن حفظ شوند و خود دندان برای فرد کاربرد داشته باشد.

معمولاً انتخابی که در مقابل عصب کشی قرار می‌گیرد، کشیدن دندان است. در عصر حاضر زمانی دندان کشیده می‌شود که دیگر برای نجات آن هیچ راه حلی موجود نباشد. در چنین مواردی به‌جای این که برای حفظ دندان بتوان تلاشی کرد، مجبور به کشیدن آن می‌شوند.

اما تا جایی که بتوان با عصب کشی دندان را حفظ کرد و با روش‌هایی مانند روکش آن را تقویت کرد، از کشیدن دندان جلوگیری می‌شود. اگر می‌خواهید درباره عصب کشی و فرایند آن اطلاعات کافی و مختصر داشته باشید، با ما همراه باشید و این مطلب را تا انتها بخوانید.

عصب کشی چیست؟

عصب کشی فرایندی است که برای درمان دندان‌هایی که ریشه‌هایشان عفونت کرده است و یا دندان شکسته است و عصب در معرض خطر قرار دارد. این فرایند root canal treatment یا endodontic treatment نامیده می‌شود. پیشنهاد می‌کنیم با روش‌های درمان دندان شکسته آشنا شوید.

عصب کشی دندان شامل دریل کردن یک سوراخ در مرکز دندان است و بعد از آن بافت نرم دندان بیرون کشیده می‌شود و دندان از عصب‌ها یا همان nerve ending خلاص می‌شود. این مسئله باعث می‌شود که بتوانیم دندان را حفظ کنیم.

محلی که بافت نرم که شامل عصب‌ها، رگ‌های خونی و بافت‌های دیگر می‌شود و در عصب کشی خالی می‌شود پالپ نام دارد. زمانی که پالپ تخلیه می‌شود، درون آن با ماده‌ای پر می‌شود و دندان اگر دیواره‌‌اش نازک شده باشد، با روکش دندان حفظ می‌شود.

چه زمانی به عصب کشی نیاز پیدا می‌کنیم؟

علائمی وجود دارند که نشان می‌دهند عصب کشی باید انجام شود. اگر عصب کشی را انجام ندهید، دندان شما از دست می‌رود و نمی‌توان آن را با فرایند نسبتاً ساده‌ی عصب کشی درمان کرد. آن وقت باید دندان را کشید و آن را با روش‌های جایگزین‌کردن دندان ازدست‌رفته درمان کرد. علائمی که نشان می‌دهند عصب کشی ممکن است مورد نیاز باشد شامل موارد زیر هستند؛

• درد شدید دندان هنگامی که چیزی را می‌جوید و یا می‌گزید.
• حساسیت به سرما و گرما حتی بعد از این که سرمی و گرمی از دندان شما دور شده است و دندان شما در معرض برخورد با آن قرار ندارد. معمولاً درد ناشی از حساسیت دمایی، به شکل تیر کشیدن ناگهانی احساس می‌شود.
• تیره شدن دندان. زمانی که دندان تیره می‌شود یا رنگ آن نسبت به باقی قسمت‌ها قابل تمایز است، باید به دندان‌پزشکی مراجعه کنید و برای درمان دندان‌های خود اقدام کنید.
• ممکن است لثه‌های شما ورم کرده باشند و یا حساس به لمس شده باشند.
• گاهی اطراف دندان عفونت کرده، چرک دیده می‌شود.
• ممکن است گردن و یا صورت شما ورم کنند که می‌تواند نشانه عفونت دندان و یا عفونت ریشه دندان باشد.
• گاهی دندان شما لق می‌شود. با دلایل و نحوه درمان دندان لق شده آشنا شوید.

*توجه داشته باشید در مورد آخر وقتی دندان لق می‌شود، حفظ کردن دندان به سادگی امکان‌پذیر نیست و برای درمان آن معمولاً از روش کشیدن دندان استفاده می‌شود. باید در مراحل اولیه شل شدن و لق شدن دندان باشد که بتوان آن را حفظ کرد.

فرایند عصب کشی طی چه مراحلی انجام می‌شود؟

توجه داشته باشید که عصب کشی فرایندی است که ممکن است بیش از یک جلسه طول بکشید. اما معمولاً و در بیشتر مطب‌ها و کلینیک‌ها، در یک جلسه انجام می‌پذیرد. برای اینکه عصب کشی بدون مشکل و با نتیجه‌ی مناسب انجام شود، باید به یک دندانپزشک متخصص ماهر و حرفه‌ای مراجعه کنید و از استریل بودن کار او اطمینان داشته باشید.

معمولاً عصب کشی در مردم ایجاد ترس و اضطراب می‌کند، اما فرایندی است که بیشتر از آنکه درد و یا خطر داشته باشد، ‌نام ترسناکی دارد. عصب کشی درد ندارد و با بی‌حسی که بر روی دندان انجام می‌شود، معمولاً به جز چند ثانیه اول، ‌درد و یا ناراحتی احساس نمی‌کنید. در ادامه قدم‌های فرایند عصب کشی آورده‌شده‌اند. با ما همراه باشید.

معاینه و اشعه ایکس

برای انجام فرایند عصب کشی نیاز به معاینه دقیق دندان و بررسی آن است. باید ریشه‌ی دندان و تعداد کانال‌هایی که دندان دارد مشخص باشند و تک، تک آن‌ها تمیز شوند و پر گردند.

دندان‌ها معمولاً ۱ تا ۴ کانال دارند و همین عصب کشی آنها را متفاوت از هم می‌کند. به همین دلیل و برای شناخت دندان نیاز به معاینه دقیق و تصویر برداری با اشعه ایکس است تا وضعیت ریشه‌ها مشخص شود.

همچنین این تصویربرداری به دندان‌پزشک کمک می‌کند تا وضعیت عفونت را بشناسد.

بی‌حسی

برای انجام فرایند عصب کشی از بی‌حسی موضعی استفاده می‌شود. با تزریق ماده‌ی بی‌حس کننده، بیمار دیگر متوجه روند درمانی نمی‌شود.

ایجاد سوراخ در مرکز دندان

یک سوراخ در داخل دندان ایجاد می‌شود تا با بیرون کشیدن پالپ، بتوان دندان را عصب کشی کرد. تمامی کانال‌های دندان و محل ریشه‌ها باید تمیز‌ شوند، همه‌ی محتویات آنها تخلیه شود و از هر گونه آلودگی و عفونت پاک شوند.

درصورتی‌که بخش کوچکی از ریشه و یا عصب هم درون کانال‌ها باقی بماند، نمی‌توان گفت که فرایند عصب کشی موفقیت‌آمیز انجام شده است. ممکن است چند جلسه برای تمیزکردن کانال‌ها و شکل دادن به آنها نیاز باشد و همه‌ی این موارد بستگی به شرایط دندان و کانال‌های آن دارد.

معمولاً در این موارد، کسانی که چند جلسه عصب کشی آنها طول می‌کشد، برای اینکه فرایند با مشکل مواجه نشود، کانال‌های تخلیه‌شده را با مواد موقت پر می‌کنند تا زمانی که تمام فرایند تخلیه به طور کامل انجام شود و پر کردن دندان صورت گیرد.

پر کردن دندان

بعد از اینکه کانال‌های دندان به طور کامل تخلیه شدند، برای کامل کردن مراحل پر کردن دندان از ماده‌ای به نام gutta percha یا گاتاپرچا استفاده می‌شود. این ماده برای اینکه کانال‌های تخلیه شده برایشان مشکلی پیش نیاید به کار برده می‌شود. گاهی نیز ممکن است یک پلاگر وارد ریشه دندان شود تا از آن حمایت کند و آن را محکم در جای خود نگه دارد.

زمانی که دندان عصب کشی می‌شود، معمولاً و در بیشتر موارد نیازمند روکش هم می‌شود. روکش دندان را حمایت می‌کند. زمانی که بخش‌هایی از دندان تراشیده می‌شوند، دیواره‌ی دندان نازک می‌شود و به همین دلیل در معرض شکستگی قرار می‌گیرد و هر آن ممکن است دچار شکستگی و ترک خوردن قرار بگیرد. زمانی که  از دندان با روکش دندان حمایت می‌کنیم، دیگر به این سادگی دچار شکستگی نمی‌شود و برای مدت بیشتری می‌تواند کاربرد داشته باشد و عمر کند.

آنتی‌بیوتیک

یک مرحله دیگر در عصب کشی دندان وجود دارد که می‌توان آن را به دو صورت انجام داد. در برخی موارد دندان‌پزشک با قرار دادن آنتی‌بیوتیک موضعی بر روی محلی که کانال از ریشه تخلیه شده است، از ایجاد عفونت جلوگیری می‌کند. در مواردی نیز بعد از انجام فرایند عصب کشی، به فرد آنتی‌بیوتیک خوراکی داده می‌شود تا بعد از اتمام دوره آنتی‌بیوتیک درمانی، احتمال ایجاد عفونت کاهش پیدا کند.

چه کسانی کاندید مناسبی برای عصب کشی هستند؟

اما چه افرادی بهتر است از عصب کشی استفاده کنند؟ معمولاً عصب کشی برای کسانی کاربرد بیشتری دارد که پالپ دندان آنها آسیب‌دیده است.

اما چه زمانی پالپ دندان آسیب می‌بیند؟ برای اینکه بهتر با موارد استفاده‌ی عصب کشی آشنا باشید، به موارد زیر توجه کنید؛

• افرادی که دندان‌های آنها عمیقاً پوسیده شده است و پوسیدگی به ریشه‌ی دندان رسیده است، معمولاً نیاز به عصب کشی دندان دارند. (علائم و درمان پوسیدگی ریشه دندان)
• کسانی که فرایندهای مختلفی بر روی دندان‌های خود انجام داده‌اند، نیازمند عصب کشی می‌شوند.
• زمانی که دندان فرد شکسته می‌شود و یا دچار ترک خوردگی می‌شود، می‌تواند از عصب کشی برای درمان دندان خود استفاده کند تا بتوان آن را برای مدت طولانی‌تری حفظ کرد.
• گاهی ممکن است آسیب فیزیکی شدید به دندان برسد و به پالپ دندان هم آسیب برساند. حتی اگر دندان دچار شکستگی هم نشود، احتمال دارد که پالپ آسیب دیده باشد.

از علائم مهمی که نشان‌دهنده‌ی آسیب رسیدن به پالپ دندان هستند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد؛

• درد
• حساسیت نسبت به سردی و گرمی
• ورم کردن صورت و یا لثه

چگونه پیش از عصب کشی خود را آماده کنم؟

برای اینکه خود را قبل از انجام فرایند عصب کشی آماده کنید، می‌توانید موارد زیر را رعایت کنید؛

• اگر برای شما دارویی تجویز شده است، تمامی آنها را به شکلی که توصیه شده است، مصرف کنید.
• سیگار نکشید. تنباکو توانایی بدن را برای بهبودی کاهش می‌دهد.
• تغذیه مناسب داشته باشید. تغذیه مناسب در بهبودی سریع شما تأثیر دارد.

عوارض عصب کشی کدام‌اند؟

گاهی ممکن است که عصب کشی اثر بخش نباشد.

• در مواردی که مینای دندان به قدری نازک شده است که نمی‌توان آن را حتی با روکش هم حفظ کرد، نمی‌توان از عصب کشی برای حفظ دندان کمک گرفت.
• در مواردی ممکن است که عصب کشی باعث ایجاد آبسه دندانی شود. اگر آبسه دندانی ایجاد می‌شود احتمال اینکه دندان از دست برود زیاد است.
• درصورتی‌که مواد عفونی در دندان باقی مانده باشد، ممکن است که آنتی‌بیوتیک هم نتواند عفونت را درمان کند.

در چنین مواردی معمولاً روش عصب کشی شکست می‌خورد.

بعد از عصب کشی چه اتفاقی می‌افتد؟

بعد از انجام عصب کشی، وقتی که بی‌حسی از بین می‌رود، لثه‌ها ورم می‌کنند و درد در دندان شروع می‌شود. برای کاهش درد می‌توان از مسکن‌های بدون نیاز به نسخه استفاده کرد.

همچنین برای آرام کردن درد لثه می‌توان از کمپرس سرد و گرم استفاده کرد.

از مسکن‌هایی که می‌توان برای آرام کردن درد بعد از عصب کشی استفاده کرد می‌توان به استامینوفن و ایبوپروفن اشاره کرد.

سعی کنید تا چند روز از جویدن و گزیدن با سمتی که عصب کشی کردید، خودداری کنید.

بعد از چند روز معمولاً دندان‌پزشک درخواست تصویر برداری با اشعه ایکس می‌دهد تا از برطرف شدن عفونت دندان اطمینان حاصل کند.

معمولاً بعد از انجام عصب کشی لازم است که بر روی دندان روکش یا کراون گذاشته شود. انواع مختلف روکش دندان وجود دارد و هزینه‌های آنها نیز با هم متفاوت است. اینکه کدام مورد برای شما مناسب است را باید با دندان‌پزشک خود در میان بگذارید.

سؤالات متداول درباره عصب کشی دندان

در ادامه به برخی از سؤالات پرتکرار درباره عصب کشی پاسخ داده شده است. با ما همراه باشید.

منبع: clevelandclinic