علائم عفونت ریشه دندان | بهترین روش درمان پری اپیکال

پالپ شامل اعصاب، عروق خونی و بافت همبندی است. پالپ نیز همچون دیگر بافت‌های زنده‌ی بدن مستعد عفونت است. بخشی از پالپ درون کانال‌های ریشه دندان قرار دارد. در صورت نفوذ باکتری درون کانال ریشه، پالپ عفونت می‌کند و فرد اصطلاحاً به عفونت ریشه دندان دچار خواهد شد.

در این مقاله علائم عفونت دندان و روش‌های درمان دندان عفونت کرده را بررسی می‌کنیم. با همراه باشید تا بدانید چه زمانی عفونت دندان خطرناک است؟ بهترین آنتی بیوتیک برای درمان عفونت دندان چیست؟ آیا درمان خانگی برای دندان عفونت کرده وجود دارد یا خیر؟

انواع عفونت دندان

عفونت ریشه معمولاً با آبسه‌ی دندان بروز پیدا می‌کند. آبسه تجمع چرک باکتریایی است که در اثر عفونت در اطراف دندان ایجاد می‌شود. آبسه بسیار دردناک است و معمولاً بوی بدی را ایجاد می‌کند. عفونت پالپ دندان نیز ممکن است به شکل آبسه بروز پیدا کند؛ اما توجه کنید که هر آبسه‌ای در اطراف دندان نمی‌تواند نشانه‌ی عفونت ریشه باشد. روی هم رفته در اثر بیماری‌های دندان سه نوع آبسه ایجاد خواهد شد:

• آبسه‌ی لثه: این نوع آبسه در لثه ایجاد شده و آن را متورم و دردناک می‌کند. آبسه‌ی لثه معمولاً روی ساختار دندان تاثیر چندانی ندارد.
• آبسه‌ی پریودنتال: آبسه‌ی پریودنتال در اثر پریودنتیت، یا بیماری لثه، به وجود می‌آید. این آبسه در کنار ریشه و روی لثه پدیدار شده و به بافت‌های نگهدارنده‌ی دندان، چون استخوان، گسترش پیدا می‌کند. این نوع عفونت در بزرگسالان شایع‌تر است.
• آبسه‌ی پری اپیکال: این آبسه در اثر عفونت پالپ ایجاد شده و در قسمت انتهایی ریشه پدیدار می‌شود. باکتری‌ها ممکن است از طریق حفره‌ یا شکستگی دندان به پالپ نفوذ کرده و آن را عفونی کنند. این عفونت به تدریج به نوک ریشه و حتی به استخوان گسترش پیدا خواهد کرد. همانطور که متوجه شدید عفونتی که در این مقاله مد نظر ماست از نوع پری اپیکال می‌باشد.

علائم عفونت ریشه دندان

تشخیص نهایی نوع و میزان گستردگی عفونت ریشه با دندانپزشک است؛ اما این نوع عفونت علائمی دارد که در صورت مشاهده‌ی آن‌ها باید در اسرع وقت به مطب دندانپزشک مراجعه کنید تا از گسترش عفونت جلوگیری نمایید.

تورم و حساس شدن لثه

گاهی عفونت ریشه باعث می‌شود که خط لثه متورم و قرمز به نظر برسد و حساس‌تر از حد معمول شود. این تورم باعث درد و سوزش موضعی لثه شده و خبر از عفونت دندان می‌دهد.

درد

درد تقریباً در اثر تمامی بیماری‌های دهان و دندان ایجاد می‌شود؛ با این حال یکی از مهم‌ترین نشانه‌های عفونت پالپ و ریشه دندان، درد متداوم است. این نوع دندان درد بسیار ناخوشایند است و می‌تواند با وارد شدن فشار به دندان، جویدن غذا و… بدتر شود. همچنین حساسیت به گرما و سرما نیز در صورت وجود عفونت ریشه شایع است.

تیره شدن دندان

عفونت پالپ در صورت گسترش می‌تواند منجر به مردن بافت و تیره‌تر شدن دندان شود. در این مواقع تغییر رنگ دندان معمولاً به زرد یا قهوه‌ای تغییر پیدا می‌کند. البته نیازی به نگرانی نیست؛ زیرا پس از اتمام درمان ریشه دندانپزشک دندان شما را با تاجی همرنگ با دندان‌های طبیعی‌تان کاور کرده و این مشکل را از بین می‌برد.

بوی بد دهان

باکتری‌هایی که باعث عفونت در ریشه می‌شوند معمولاً بوی نامطبوعی ایجاد می‌کنند؛ به همین دلیل نفس فرد بیمار بوی ناخوشایندی دارد. ممکن است این بوی نامطبوع حتی پس از استفاده از مسواک و دهانشویه نیز احساس شود.

آبسه پری اپیکال

عفونت کانال ریشه می‌تواند باعث ایجاد نوعی آبسه به نام آبسه‌ی پری اپیکال شود. این آبسه را باکتری‌ها و سلول‌های در حال مرگ پالپ در قسمت انتهایی ریشه‌ی دندان ایجاد می‌کنند. این توده‌ی چرکی می‌تواند به شکل یک التهاب قرمز و یا جوش بر روی لثه ایجاد شود. گاهی از اوقات آبسه باعث ترشحات چرکی زرد یا سبز شود. این ترشحات بوی بدی دارند و بوی بد دهان را افزایش خواهند داد.

طعم بد دهان

باکتری‌های عفونی و همچنین چرک‌ ناشی از آبسه‌ی پری اپیکال علاوه بر بوی نامطبوع، طعم بدی نیز در دهان ایجاد می‌کنند. این طعم بد نیز می‌تواند نشانه‌ای از وجود عفونت در ریشه‌ی دندان باشد.

آیا عفونت ریشه دندان خطرناک است؟

خوشبختانه با وجود روش‌های درمانی و داروهای جدید، خطر مرگ در اثر عفونت دندان بسیار نادر است. با این حال این به معنای خطرناک نبودن عفونت دندان نیست. در صورت عدم رسیدگی، عفونت دندان می‌تواند عوارض جبران‌ناپذیری به همراه داشته باشد. برخی از این عوارض را در بخش بعدی بررسی خواهیم کرد.

عوارض عفونت دندان

عفونت دندان، از هر نوعی که باشد، در صورت عدم رسیدگی گسترش یافته و به بافت‌های مجاور نیز آسیب می‌رساند. در ادامه به برخی عوارض مهم عفونت‌های دندانی می‌پردازیم.

• اگر به عفونت ریشه دندان رسیدگی نشود، این عفونت به تدریج کل بافت دندان را از بین برده و باعث شل شدن دندان در استخوان و در نهایت افتادن دندان می‌شود.
• عفونت می‌تواند به استخوان فک گسترش پیدا کرده و باعث استوئومیلیت شود.
• باکتری‌های عفونی ممکن است لثه را نیز درگیر کنند و باعث عقب رفتن و تحلیل لثه بشوند.
• عفونت در دندان‌های مولر دوم و سوم می‌تواند به فضاهای زیرزبانی و زیرفکی نفوذ کرده و باعث آنژین لودویگ شود.
• گاهی در اثر انتشار عفونت دندان از طریق سطوح عمیق و سطحی فاسیال عفونتی شدید و خطرناک به نام مدیاستینیت نکروزان ایجاد می‌شود.
• گسترش عفونت‌های دندانی در کودکان ممکن است منجر به آبسه رتروفارنکس یا پارافارنکس شود.
• عفونت‌های دندانی در مواقعی نادر باعث مننژیت می‌شوند.

احتمال رخ دادن بسیاری از عوارض نام‌برده نادر است؛ با این حال عفونت دندان هرگز به خودی خود از بین نرفته و در صورت عدم رسیدگی مشکلات جبران‌ناپذیری برای شما ایجاد خواهد کرد.

روش‌های درمان عفونت دندان

درمان قطعی عفونت ریشه دندان تنها با خارج کردن بافت عفونی و باکتری‌های موجود در آن میسر است. دندانپزشک برای خارج کردن بافت عفونی ۲ راه در پیش دارد:

1. کشیدن دندان عفونی
2. عصب کشی یا درمان ریشه

دندانپزشکان ترجیح می‌دهند تا حدامکان دندان طبیعی بیمار را حفظ کنند و تنها در صورتی که ساختار دندان به شدت از بین رفته باشد به کشیدن دندان و روش‌های جایگزین دندان روی می‌آورند؛ بنابراین در صورت رخ دادن عفونت پری اپیکال، بهترین راه درمان ریشه است.

درمان ریشه

درمان ریشه یا عصب کشی به فرایندی گفته می‌شود که طی آن اندودنتیست بافت عفونی پالپ را خارج کرده و کانال خالی ریشه را با مواد مخصوص پر می‌کنند. بطور کلی سه روش دندانپزشکی برای درمان ریشه وجود دارد:

• درمان ریشه بدون جراحی (این روش رایج‌ترین نحوه‌ی درمان ریشه است)
• آپیکوکتومی یا درمان ریشه میکروسکوپی
• پالپوتومی و پالپکتومی

مراحل درمان ریشه دندان عفونی

درمان ریشه بدون جراحی، که در یک یا دو ویزیت دندانپزشکی انجام می‌شود، متداول‌ترین و بی‌دردسرترین روش درمان ریشه است که مراحل آن شرح خواهیم داد:

1. بی‌حسی: عصب کشی بدون بی‌حسی انجام‌پذیر نیست. اندودنتیست پیش از هر کاری با تزریق مواد مخصوص دندان مورد نظر را بی‌حس می‌کند.
2. ایجاد دسترسی: در این مرحله وی رابردم را درون دهان قرار داده و سپس با ابزار مخصوص سوراخی در تاج دندان ایجاد می‌کند.
3. خارج کردن بافت عفونی: حال دندانپزشک تمامی بافت عفونی پالپ را برداشته و با یک محلول ضدعفونی کننده باکتری‌های موجود در کانال را از بین می‌برد. این مرحله بسیار مهم است؛ زیرا اندودنتیست باید با دقت تمامی بافت عفونی را بردارد در غیر این صورت، درمان شکست خواهد خورد.
4. پر کردن کانال: در مرحله‌ی آبچوریشن، اندودنتیست ابتدا کانال ریشه را با ابزارهای دندانپزشکی به شکل دلخواه درآورده و سپس آن را با استفاده از گوتا پرکا و سیلر پر کرده و مهر و موم می‌کند.
5. کاشت روکش: حال نوبت به قرار دادن روکش دندان می‌رسد. اگر دندان خیلی آسیب دیده باشد، ابتدا باید پست و کور انجام شود.

آیا پس از درمان ریشه امکان دارد که دندان دوباره عفونت کند؟

متاسفانه بروز مجدد عفونت دندان پس از عصب کشی غیرممکن نیست. کانال ریشه مجراهای فرعی کوچکی دارد. ممکن است مقداری از پالپ عفونی درون این مجراها باقی مانده باشد. این عفونت در آینده گسترش می‌یابد؛ در نتیجه بیمار به عصب کشی مجدد احتیاج پیدا می‌کند. اگر عصب کشی نتواند بطور کامل عفونت را ریشه کن کند، باید به روش‌های دیگری چون جراحی روی آورد.

پیشگیری از عفونت ریشه دندان

پیشگیری همواره بهتر از درمان است. شما می‌توانید با انجام اقدامات بهداشتی به راحتی از عفونت ریشه پیشگیری کنید.

• شما باید روزانه حداقل دو مرتبه با خمیردندان‌ حاوی فلوراید دندان‌هایتان را مسواک بزنید.
• استفاده از نخ دندان و دهانشویه نیز برای جلوگیری از عفونت لازم است.
• همچنین می‌توانید با رعایت یک رژیم غذایی مناسب، که حاوی مقدار کمی مواد قندی است، خطر ابتلا به عفونت را کاهش دهید.
• ضمناً چکاپ مرتب دندانپزشکی برای پیشگیری از بروز بیماری‌های دندانی ضروری است.

درمان عفونت ریشه دندان در خانه

درمان قطعی عفونت ریشه تنها با عصب کشی ممکن است؛ با این حال برخی از اقدامات خانگی می‌تواند به جلوگیری از وخیم‌تر شدن اوضاع کمک کند.

• جوش شیرین با خاصیت ضدباکتریایی خود در ترکیب با آب گرم می‌تواند باعث تسکین درد شما شود.
• سیر خواص ضدباکتریایی دارد. قرار دادن یک حبه سیر بر روی دندان می‌تواند از گسترش عفونت جلوگیری کند.
• محلول آب نمک می‌تواند به از بین رفتن باکتری‌های موجود در دهان و دندان کمک کند.
• استفاده از کمپرس یخ به کاهش تورم و التهاب کمک می‌کند.

آنتی بیوتیک برای عفونت دندان

استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها می‌تواند به تسکین عفونت دندان کمک کند. بهتر است بدون تجویز پزشک و خودسرانه آنتی‌بیوتیک نخورید‌؛ چرا که نوع آنتی‌بیوتیک به باکتری و عفونت ایجادشده بستگی دارد و پزشک با تشخیص نوع عفونت بهترین آنتی‌بیوتیک را با دوز مشخص برای شما تجویز خواهد کرد.

مهم‌ترین آنتی‌بیوتیک‌هایی که در دندانپزشکی به کار می‌روند عبارت‌اند از؛

• آموکسی سیلین
• پنی سیلین
• سفالکسین
• آزیترومایسین
• کلیندامایسین

منبع: nhsinform