درمان پریودنتال و ریشه‌کن شدن هلیکوباکتر معده

مهم‌ترین مسئله راجع به انواع بیماری‌هایی که مرتبط با دهان و دندان شما است، شناخت آن‌ها و تلاشی متداوم در پیشگیری کردن از ابتلا به آن‌هاست. در این راستا هم‌زمان، پیشرفت روزانه علم نوین باعث شده که افراد بتوانند اطلاعات دقیق‌تر و سریع‌تری نسبت به این تهدیدات دریافت کرده و به‌صورت مؤثری برای برطرف‌کردن و ازبین‌بردن این بیماری‌ها اقدام کنند.

شاید برای شما سؤال باشد که بزرگ‌ترین عواملی که سلامت دهان و دندان ما را به خطر می‌اندازند، چه بیماری‌هایی هستند و راهکارهای  پیشگیری و مقابله با آن‌ها چیست؟

برای جواب به این سؤال باید گفت که طبق تحقیقات به‌عمل‌آمده شایع‌ترین عواملی که می‌توانند سلامت دهان و دندان شما را به خطر بیندازند، پوسیدگی دندان و بیماری پریودنتال نام دارند.

حال به این نکته می‌رسیم که عموم مردم نسبتاً اطلاعات نسبی زیادی راجع به عامل اول یعنی پوسیدگی دندان دارند ولی کماکان با عامل دوم یا همان بیماری پریودنتال تقریباً ناآشنا هستند. در اینجا به توضیح این عامل مهم پرداخته و بیماری پریودنتال را از جوانب مختلف بررسی و راه‌های پیشگیری و مقابله با آن را مرور می‌کنیم. با ما همراه باشید.

بیماری پریودنتال

بیماری پریودنتال به‌صورت میانی نتیجه عفونت ریشه دندان و التهاب لثه و استخوان‌های اطرافی که به دندان‌ها کمک می‌کنند است. به این بیماری در مراحل اولیه آن ژنژیویت و یا التهاب لثه اطلاق می‌شود.

در این مرحله لثه متورم شده و به رنگ قرمز درمی‌آید. خونریزی از لثه نیز در این مرحله قابل‌پیش‌بینی است. به مرحله پیشرفته بیماری پریودنتال هم پریودنتیت گفته می‌شود و می‌توان از آن با عنوان بیماری بافت‌های اطراف دندان یاد کرد.

در این مرحله ممکن است لثه خود را از اطراف دندان کنار بکشد، استخوان‌ها به‌آرامی از بین بروند و در نهایت دندان لق شده و یا حتی از لثه جدا شوند. بیماری پریودنتال اغلب در افراد بالغ دیده شده است.

طبق جدیدترین آمار به‌دست‌آمده راجع به بیماری پریودنتال، بالای چهل و هفت درصد از افراد بالغ بالای سی‌سال در آمریکا به یکی از انواع بیماری پریودنتال دچار هستند. همچنین طبق نتایج این تحقیقات با گذر سن از شصت و پنج سال، شانس ابتلا به انواع این بیماری به میزان کمی بیشتر از هفتاد درصد رشد می‌کند.

این شرایط با اختلاف قابل‌توجهی در مردان بیشتر از زنان دیده شده که یک بازه بیست درصدی را شامل بوده است. در اینجا سعی می‌کنیم توضیحات مختصری راجع به هر دو مرحله ابتدایی و پیشرفته این بیماری ذکر کنیم.

ژنژیویت (التهاب لثه)

پریودنتال با التهاب لثه شروع می‌شود که اصطلاحاً به آن ژنژیویت می‌گویند. یکی از اولین نشانه‌های ژنژیویت می‌تواند خون‌ریزی همیشگی لثه‌ی شما حین مسواک زدن و یا نخ دندان کشیدن باشد.

همچنین ممکن است شما متوجه مقداری تغییر رنگ در دندان‌های خود شوید. به این پدیده پلاک دندانی نیز گفته می‌شود. پلاک دندان به این معنی است که لایه‌ای از باکتری و بقایای غذا روی دندان شما شکل می‌گیرد.

باید اضافه کرد که در دهان هر فرد مقداری باکتری حضور همیشگی دارد ولی آن چه که می‌تواند برای ما خطرناک باشد و باعث نگرانی شود این است که اجازه دهیم میزان این باکتری‌ها به‌صورت شدید افزایش پیدا کند.

امکان به‌وجودآمدن این شرایط با عدم استفاده از مسواک و نخ دندان و یا بررسی مداوم دندان‌ها توسط دندان‌پزشک، بیش‌ازپیش تقویت می‌شود.

پریودنتیت

بیماری پریودنتال بعد از مرحله اولیه یعنی ژنژیویت، خود به سه مرحله تقسیم می‌شود که در ذیل به توضیح هرکدام خواهیم پرداخت.

بیماری پریودنتیت اولیه

در مراحل ابتدایی بیماری پریودنتیت لثه شما شروع به عقب‌نشینی کرده و خود را از اطراف دندان کنار می‌کشد که باعث به‌وجودآمدن یک فضای کوچک فی‌مابین دندان و لثه شما شده و سپس این فضا تبدیل به مکانی برای تجمع باکتری‌های خطرناک می‌شود.

در این مرحله سیستم دفاعی بدن شما مقابله با این عفونت را آغاز کرده که باعث می‌شود لثه شما شروع به عقب‌نشینی بیشتر کند. به‌احتمال زیاد شما در حین مسواک زدن و نخ دندان کشیدن خون‌ریزی را تجربه خواهید کرد.

همچنین ازدست‌دادن مقداری استخوان نیز در این مرحله دور از ذهن نیست. راه‌های درمان عقب نشینی لثه را بدانید.

بیماری پریودنتیت متوسط

اگر شما در مراحل اولیه اقدام به درمان نکنید، این بیماری وارد فاز دوم خود یعنی نوع متوسط آن می‌شود. در این مرحله شما باید انتظار خون‌ریزی و درد را اطراف دندان خود داشته باشید.

همچنین لثه نیز به عقب‌نشینی خود ادامه می‌دهد. دندان‌های شما به‌مرور استخوان‌های کمکی خود را از دست می‌دهند و شروع به لق شدن می‌کنند. در نهایت نیز این عفونت می‌تواند از طریق بدن شما منجر به یک واکنش التهابی شود.

بیماری پریودنتیت پیشرفته

در مرحله پیشرفته بافت‌های متصل‌کننده‌ای که دندان‌ها را نگه می‌دارند شروع به ازبین‌رفتن کرده و لثه‌ها، استخوان‌ها و باقی بافت‌هایی که از دندان پشتیبانی می‌کنند، نابود می‌شوند.

اگر شما در مراحل پیشرفته این بیماری هستید، درد شدیدی هنگام جویدن خواهید داشت و بوی بددهان نیز به‌صورت چشمگیری افزایش پیدا می‌کند.

تجربه مزه‌های ناخوشایند در دهان هم از علائم شایع در این مرحله است. در انتها تمامی این عوارض به ازدست‌دادن دندان‌های شما منجر خواهد شد.

درباره‌ی پریودنتیت بیشتر بدانید

علائم بیماری پریودنتیت

علائم این بیماری به‌صورت میانی به مراحل آن وابسته است ولی به‌طورکلی شامل موارد زیر می‌شود:

• خونریزی لثه هنگام مسواک زدن و نخ دادن کشیدن
• عقب‌نشینی لثه
• تغییر موقعیت دندان‌ها
• لق شدن دندان‌ها
• بوی بد دهان
• متورم، قرمز و حساس شدن لثه
• تشکیل پلاک دندانی روی سطح دندان
• درد هنگام جویدن
• ازدست‌دادن دندان‌ها
• مزه ناخوشایند شدید در دهان
• واکنش التهابی بدن

لازم به ذکر است که در مراحل ابتدایی افراد به‌ندرت متوجه علائم می‌شوند و احتمالاً دندان‌پزشک شما اولین کسی خواهد بود که این بیماری را تشخیص می‌دهد.

دلایل ابتلا به پریودنتیت

افراد سالم معمولاً صدها نوع مختلف باکتری در دهان خود دارند که اکثر آن‌ها بی‌خطر هستند. زمانی که شما به‌صورت روزانه دهان خود را نظافت نکنید، این باکتری‌ها رشد کرده و سطح دندان شما را پوشش می‌دهند.

پس می‌توان گفت که نظافت نامناسب دهان می‌تواند منجر به پریودنتیت شود. اگر شما مسواک نزده و نقاطی که دسترسی به آن‌ها مشکل است را تمیز نکنید، اتفاق افتادن موارد زیر برای شما دور از ذهن نیست؛

• باکتری‌ها در دهان شما افزایش‌یافته و روی سطح دندان شما پلاک تشکیل می‌شود.
• اگر به تمیزکردن پلاک از طریق مسواک زدن اقدام نکنید، باکتری‌ها در پلاک رسوب‌کرده و از آن تغذیه می‌کنند.
• واکنش سیستم دفاعی بدن شما منجر به پیدایش عفونت در لثه شما می‌شود.
• به‌مرورزمان، اتصال ریشه دندان به لثه مختل شده که باعث تشکیل فاصله بین دندان و لثه می‌شود.

باید اضافه کرد که عوامل زیر شما را در معرض خطر بیشتری قرار خواهد داد؛

• استعمال دخانیات (یکی از بزرگ‌ترین عوامل افزایش خطر پریودنتیت)
• دیابت تایپ دو
• چاقی مفرط
• تغییرهای هورمونی در بانوان همچون قاعدگی، حاملگی و یائسگی که منجر به افزایش حساسیت لثه می‌شود.
• شرایطی که باعث تضعیف سیستم دفاعی بدن می‌شود مثل HIV و کم‌خونی
• مصرف داروهایی که باعث کم‌شدن ترشح بزاق در دهان می‌شود.
• ژنتیک فرد
• تغذیه ضعیف
• کمبود مفرط ویتامین سی

نحوه تشخیص پریودنتینت

دندان‌پزشک شما قادر به تشخیص علائم اولیه بیماری پریودنتیت در معاینه‌های منظم شما است می‌تواند شرایط شما را زیر نظر گرفته تا از پیشرفت آن جلوگیری کند. این یکی از عواملی است که اهمیت زیاد معاینه‌های منظم برای شما را نشان می‌دهد.

سپس دندان‌پزشک شما ممکن است با استفاده از یک نوع خط کش کوچک معروف به پروب، اقدام به اندازه‌گیری فضای خالی بین دندان و لثه (پاکت) شما کند. اصولاً این روند بدون درد خواهد بود.

اگر دندان‌پزشک متوجه وجود پلاک و رسوب و یا هر دور آن‌ها روی دندان شما شود، با استفاده از روش‌های حرفه‌ای اقدام به پاک‌سازی آن می‌کند. همچنین ممکن است با تهیه عکس ایکس ری از دهان و دندان شما، اقدامات بعدی را برای شما در نظر بگیرد. پیشنهاد می‌کنیم مقاله جرم‌گیری دندان به روش ایرفلو را بخوانید و با معایب و مزایای این روش بیشتر آشنا شوید.

عواقب بیماری پریودنتیت

اگر در زمان مناسب برای درمان این بیماری اقدام نشود، ساختار کمکی که از دندان‌ها حمایت می‌کند شامل استخوان‌های فک از بین رفته و باعث لق شدن دندان و در نهایت منجر به افتادن دندان یا نیاز به کشیدن آن می‌شود. همچنین موارد زیر نیز قابل‌انتظار هستند:

• آبسه دردناک
• جابه‌جایی دندان‌ها که در غذا خوردن اختلال ایجاد خواهد کرد.
• عقب‌نشینی لثه که باعث نمایان شدن ریشه دندان می‌شود
• افزایش خطرات بارداری همچون وزن کم نوزاد و یا اختلال فشارخون
• افزایش ریسک بیماری‌های قلبی، دیابت و بیماری‌های تنفسی

درمان بیماری پریودنتیت

هدف نهایی درمان این بیماری ازبین‌بردن پلاک و باکتری‌های رخنه کرده است. دندان‌پزشک شما ممکن است یک و یا چند مورد از راهکارهای زیر را به شما پیشنهاد دهد؛

تمرین نظافت صحیح دهان

تیم درمان به شما دستورالعمل‌هایی آموخته تا بتوانید تعداد باکتری‌های دهان خود را کاهش دهید. این تمرین‌ها شامل نحوه تمیزکردن دندان و لثه، نحوه استفاده صحیح از مسواک و نخ دندان و پیشنهاد دهان‌شویه و خمیردندان مناسب شماست.

پاک‌سازی حرفه‌ای

در روند نظافت حرفه‌ای دهان، دندان‌پزشک ساختار پلاک‌ها و رسوبات را در دندان‌ها و ریشه آن‌ها از بین برده و سپس با کمک روش فلوراید تراپی آن‌ها را درمان می‌کند.

هر نوع پاکت و یا محفظه خالی با روندی به نام پاک‌سازی عمیق تحت درمان قرار می‌گیرد. این پاک‌سازی باعث می‌شود که لثه شما شروع به بازیابی سلامت خود کند.

آنتی‌بیوتیک

در بعضی موارد، دندان‌پزشک با تجویز آنتی‌بیوتیک به کمک روند درمانی بخش‌هایی از لثه که عفونت آن برطرف نشده می‌آید. این آنتی‌بیوتیک‌ها ممکن است به شکل دهان‌شویه، ژل، قرص خوراکی و یا کپسول برای شما تجویز شود.

جراحی

اگر عفونت و التهاب نسبت به مسواک و نخ دندان مقاومت نشان دهد، دندان‌پزشک به شما جراحی فلپ پیشنهاد می‌کند. در این جراحی بعد از بیهوشی لثه شما برداشته شده تا سطح زیر آن که قابل‌دسترسی نیست و همچنین ریشه دندان‌ها پاک‌سازی شود. سپس لثه شما در جای خود بخیه زده می‌شود.

گفتنی است که اگر شما در این بیماری استخوان نیز ازدست‌داده باشید، پروسه پیوند استخوان نیز هم‌زمان با جراحی فلپ انجام پذیرفته تا استخوان ازدست‌رفته جایگزین شود. با اینکه نرخ موفقیت درمان‌های پریودنتیت بالاست ولی به شما پیشنهاد می‌شود که با رعایت اصول بهداشتی و معاینه‌های منظم از وقوع آن به‌طورجدی جلوگیری کنید.

هلیکوباکتر پیلوری (معده)

هلیکوباکتر پیلوری نوعی باکتری مرسوم است که در دستگاه گوارش رشد کرده و تمایل به حمله سمت معده را دارد. طبق آمار این باکتری تقریباً شصت درصد مردم بالغ را آلوده کرده است.

با اینکه معمولاً این باکتری خطرناک نیست در بعضی موارد به زخم معده و روده کوچک منتهی می‌شود. این باکتری که به طور اختصار اچ پیلوری نامیده می‌شود قابلیت تطبیق پیداکردن با شرایط سخت را داراست و اصولاً با کاهش میزان اسیدی بودن، اسید معده سعی در زنده ماندن دارد.

شکل مارپیچی این باکتری به آن اجازه می‌دهد که به سطح داخلی معده که با مخاط پوشیده شده است نفوذ کرده و از دسترس سلول‌های سیستم دفاعی در امان بماند. با این که هنوز به طور دقیق نحوه پخش شدن عفونت اچ پیلوری مشخص نشده ولی می‌توان گفت که این باکتری به‌صورت میانی از طریق بزاق دهان از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود.

همچنین استفراغ و مدفوع شخص نیز می‌تواند به اچ پیلوری آلوده باشد. از علائم این بیماری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• آروغ زدن شدید
• نفخ معده
• حالت تهوع
• سوزش قلب
• تب
• کمبود اشتها
• کاهش وزن ناگهانی

در صورت داشتن علائم ذیل سریعاً به پزشک مراجعه کنید:

• مشکل جدی در قورت دادن
• کم‌خونی
• وجود خون در مدفوع
• دل‌درد شدید
• استفراغ خونی

ارتباط اچ پیلوری و پریودنتال

به‌احتمال زیاد برای شما سؤال است که این دو بیماری چه ارتباطی با هم دارند. طبق آخرین تحقیقات انجام شده در مراجع علمی معتبر آمار ابتلا به اچ پیلوری در افراد مبتلا به بیماری پریودنتال به طور چشمگیری نسبت به افراد عادی بیشتر بوده است و در موارد زیادی درون پاکت‌های ایجاد شده در بیماری پریودنتال، باکتری اچ پیلوری دیده شده است.

به‌نوعی دیگر می‌توان گفت که پلاک‌های دندان و پاکت‌های ایجاد شده در دهان در مواردی قابلیت این را دارند که باکتری اچ پیلوری در آن‌ها تجمع کرده و به‌مرور باعث عود کردن دوباره این بیماری شود. همچنین حضور این باکتری در دهان می‌تواند منجر به افزایش عمق پاکت‌های دهان و افزایش درجه آسیب‌رسانی پریودنتال شود.

از آن جا که عفونت هلیکوباکتر پیلوری کاملاً به شرایط کلی و سلامت دهان وابسته است و به‌طورجدی از فضاهای خالی به وجود آمده استفاده می‌کند، باید گفت که رعایت بهداشت مناسب دهان و دندان و ازبین‌بردن منظم پلاک‌های آن علاوه بر پیشگیری از بیماری پریودنتال، بر کنترل عفونت اچ پیلوری نیز تأثیر مهمی دارد و می‌تواند نقش بزرگی در ریشه‌کنی این نوع از عفونت ایفا کند.

همچنین، نتیجه‌گیری متخصصین مشمول این موضوع نیز بوده است که درمان پریودنتال به‌عنوان یک عامل کمکی می‌تواند تأثیرات کوتاه‌مدت و بلند مدتی در درمان ریشه‌کنی اچ پیلوری گذاشته و به آن کمکی قابل‌توجه کند. در واقع درمان پریودنتال می‌تواند یک درمان اضافی برای مبتلایان به بیماری اچ پیلوری محسوب شود.

در آخر همراه با تأکیدی دوباره بر اهمیت سلامت دهان و دندان و همچنین تأثیرات مهم آن بر روی انواع مختلف بیماری از جمله عفونت هلیکوباکترپیلوری، برای شما سلامتی را آرزومندیم.

منبع: ncbi