تفاوت روکش‌ زیرکونیا با روکش‌های pfm + نقاط قوت و ضعف

استفاده از روکش دندان یکی از شایع‌ترین مواردی‌ست که بخش بزرگی از مردم در طول زندگی خود با آن برخورد می‌کنند. ولی سؤال مهم این است که از بین گزینه‌هایی که برای روکش دندان مطرح می‌شود، کدام یک بهترین انتخاب است؟

•  چه عواملی موجب شده که نرخ استفاده از روکش Zirconia در مدت زمان گذشته رو به افزایش باشد؟
•  روکش‌های زیرکونیا نسبت به روکش‌های معمولی pfm چه مزایایی دارند؟

برای جواب این سؤال ابتدا باید توضیح مختصری راجع به کاربرد روکش دندان و اهمیت آن را با هم مرور کنیم. اگر شما هم از افرادی هستید که در این زمینه کنجکاو هستید و به اطلاعات بیشتری در این باره نیاز دارید، با ما همراه باشید.

روکش دندان چیست؟

اگر بخواهیم یک تعریف ساده از روکش دندان داشته باشیم، باید بگوییم که روکش دندان مثل یک کلاه برای دندان‌های آسیب‌دیده و یا ضعیف عمل کرده و از آن‌ها محافظت می‌کند.

اگر شما دندانی داشته باشید که دارای مشکلاتی همچون خرابی، شکستگی، داشتن ترک و یا فرسودگی باشد، دندان‌پزشک متخصص شما ممکن است استفاده از روکش دندان را به شما پیشنهاد دهد تا از ساختار باقیمانده این دندان حفاظت کرده و عملکرد آن را بازیابی کند.

روکش دندان در واقع یک کلاه تو خالی است که روی دندان قرار گرفته و باعث پایداری آن می‌شود. در بعضی از موارد ممکن است دندان‌پزشک از روکش دندان برای هماهنگی ایمپلنت دندان استفاده کرده تا کارکرد بهتری را از آن دریافت کنید.

روکش دندان قابلیت استفاده برای دندان‌هایی که تغییر رنگ شدید داشته و یا دچار تغییر شکل شده‌اند را نیز داشته و می‌تواند در برطرف‌کردن این مشکلات هم استفاده شود. حال زمانی که دندان شما دچار این دسته از مشکلات شده باشد، عوامل مختلفی می‌تواند در تصمیم‌گیری شما تأثیر داشته باشد. همانند:

• چه میزانی دندان آسیب‌دیده در معرض دید است؟
• زمان‌هایی که لبخند می‌زنیم و یا می‌خندیم، تا چه حدی دندان موردنظر نمایان می‌شود؟

به‌طورکلی مهم‌ترین عواملی که در انتخاب روکش دندان مدنظر قرار می‌گیرد ازاین‌قرار هستند:

• استحکام روکش
• طول عمر مفید روکش
• هزینه روکش

انواع روکش دندان و کاربرد آن

دراین‌بین انواع مختلف روکش دندان می‌تواند از مواد متفاوتی ساخته شده باشد که در ذیل به چند مورد اشاره می‌کنیم:

• پرسلین
• سرامیک
• زیرکونیا
• فلز
• رزین کامپوزیت
• ترکیبی از این مواد اولیه

به‌عنوان‌مثال روکش (pfm) ساخته شده از ترکیب پرسلین ونیر و فلز است و این نام اختصار (porcelain fused to metal) است. در واقع گاهی اوقات دندان‌پزشک شما برای دریافت حداکثر عملکرد از روکش دندان شما و بسته به شرایطی که در آن قرار دارید، ممکن است پیشنهادهای مختلفی به شما بدهد. در این تصمیم‌گیری عوامل مختلفی تأثیرگذار است که به چند مورد از آن‌ها اشاره می‌کنیم:

• موقعیتی که دندان در آن قرار گرفته است.
• میزانی که هنگام لبخند زدن و خندیدن دندان نمایان می‌شود.
• موقعیتی که بافت لثه دارد.
• عملکردی که دندان موردنظر دارد.
• میزان دندان طبیعی که باقی‌مانده است.
• رنگ دندان‌های اطراف.

مسلماً شما می‌توانید دندان‌پزشک خود را در این روند از ترجیح شخصی خودتان آگاه کرده و در این تصمیم‌گیری کمک کنید. در آخر این قسمت روند نصب روکش را به طور خلاصه توضیح می‌دهیم.

مراحل روکش دندان

• در مرحله اول و پس از معاینه از دندان موردنظر عکس ایکس ری تهیه شده تا دندان‌پزشک به طور دقیق دندان و محیط اطراف آن را بررسی کند.
• این روند شامل تزریق بی‌حس‌کننده موضعی نیز می‌شود.
• در گام اول و در صورت نیاز لایه بیرونی دندان تراشیده شده تا آسیب‌دیدگی در بلندمدت گسترش پیدا نکند.
• در گام بعدی از دندان شما قالب‌گیری شده تا پس ارسال آن به لابراتوار ساخت روکش آغاز شود.
• البته بعد از قالب‌گیری و تا آماده‌شدن روکش اصلی، یک روکش موقت روی دندان شما قرار خواهد گرفت.

درصورتی‌که کنجکاو هستید از بخش قالب‌گیری بیشتر بدانید، مطالعه مقاله روش‌های قالب‌گیری روکش دندان را به شما پیشنهاد می‌کنیم. در نهایت و در یک جلسه دیگر دندان‌پزشک به جای‌گذاری روکش اقدام کرده و آن را روی دندان قرار می‌دهد.

حالا اگر بخواهیم روکش زیرکونیا را با روکش معمولی و یا روکش (pfm) مقایسه کنیم و ببینیم که این روکش دارای چه مزایایی است، باید نقاط قوت و ضعف هرکدام را بررسی کرده و ببینیم در موقعیت شما کدام یک از این روکش‌ها برای شما مناسب است.

روکش دندان معمولی (pfm)

همان‌طور که اشاره کردیم این نوع روکش ترکیبی از پرسلین و فلز است که به‌اختصار (pfm) نامیده می‌شود. در واقع این روکش دارای یک‌پایه فلزی بوده و قسمت بالای آن نیز از پرسلین ساخته شده است.

هدف از ترکیب کردن این دو ماده اولیه، استفاده هم‌زمان از استحکام پایه فلزی و زیبایی پرسلین برای نمای بیرونی روکش بوده است. سعی می‌کنیم که نقاط قوت و ضعف این روکش را بادقت بررسی کنیم.

نقاط قوت روکش پی اف ام (pfm)

• زیبایی مناسب:

از آن جایی که لایه بیرونی این روکش از پرسلین ساخته شده، باید گفت که شکل ظاهری قابل قبولی دارد. پرسلین این قابلیت را دارد که نسبت به رنگ دندان‌های شما، تغییر داده که بیشترین شباهت را با آن‌ها داشته باشد. امروزه رنگ روکش دندان از طیف رنگی وسیعی برخورداند و  دست شما برای انتخاب رنگ دلخواهتان بازتر خواهد بود.

• طول عمر نسبی:

چه فلزی که در این روکش استفاده می‌شود و چه پرسلین، هر دو دارای طول عمر مفید خوبی بوده و این توانایی را دارند، در برابر فشاری که در جویدن و دیگر شرایط متحمل می‌شوند، به‌خوبی مقاومت کنند. در نتیجه می‌توان گفت که عمر مفید این روکش قابل‌قبول است.

• هزینه پایین:

این نوع روکش با اینکه در آن از پرسلین استفاده شده ولی نسبت به برخی از روکش‌ها قیمت مناسبی دارد و افراد زیادی می‌توانند هزینه این نوع روکش دندان را تقبل کنند.

نقاط ضعف روکش (pfm)

• خط تیره:

با اینکه لایه بیرونی این روکش از پرسلین تهیه شده است، نباید فراموش کنیم که پایه فلزی دارد. مقداری از این پایه فلزی توسط بافت لثه پوشانده می‌شود ولی درهرصورت در قسمت پایین این روکش شما یک خط تیره را خواهید دید. اگر موقعیت دندان شما به‌صورتی است که در معرض دید است و هنگام خندیدن مشخص می‌شود ممکن است این روکش برای شما دلپذیر نباشد.

• واکنش آلرژیک:

افرادی که نسبت به فلز آلرژی داشته و یا بدن آن‌ها نسبت به آن حساسیت دارد، ممکن است بعد از استفاده از روکش (pfm) واکنش آلرژیک داشته و دچار مشکل شوند.

• ازدست‌دادن دندان طبیعی:

برای جای‌گذاری این روکش دندان‌پزشک شما نیاز دارد که میزان زیادی از دندان طبیعی شما را تراشیده و از بین ببرد. این میزان گاهی اوقات نسبت به دیگر روکش‌ها بیشتر بوده و می‌تواند در بلندمدت تأثیر منفی داشته باشد.

روکش دندان زیرکونیا (zirconia)

زمانی که شما به روکش دندان نیاز دارید به احتمال زیاد این را خواهید شنید: روکش زیرکونیا از زیرکونیا دیوکساید (zirconia dioxide) ساخته شده و دارای عمر مفید بسیار بالایی می‌باشد. زیرکونیا از فلزهایی است که با تیتانیوم ارتباط دارد.

ولی باید گفت که در دسته‌بندی روکش‌ها، این روکش در دسته روکش‌های سرامیکی قرار می‌گیرد. در ادامه‌ این روکش را که در سال‌های اخیر استفاده از آن افزایش چشمگیری داشته است به طور کامل بررسی خواهیم کرد.

نقاط قوت روکش زیرکونیا

• استحکام زیاد:

یکی از نقاط قوت اصلی و مهم این روکش استحکام بسیار بالا و استقامت آن است. در نظر داشته باشید که هنگام جویدن غذا میزان بسیار زیادی فشار روی دندان‌ها وارد می‌شود که سطح تحمل روکش دندان فاکتور بسیار مهمی محسوب می‌شود.

به خصوص اگر دندان‌های آسیاب شما نیاز به روکش دارد، پیشنهاد می‌کنیم که حتما این روکش را مدنظر داشته باشید. لازم به ذکر است دندان شما برای جای‌گذاری روکش زیرکونیا نیاز به آماده سازی زیادی نداشته و راحت‌تر روی سطح دندان قرار می‌گیرد. اما برای روکش دندان جلو توصیه می‌شود جنس آن تمام سرامیک باشد تا زیبایی لبخندتان حفظ شود.

• عمر مفید بالا:

طبق تحقیقاتی که در سال دو هزار و هفده در ژورنال دندان‌پزشکی منتشر شده، روکش‌هایی که از زیرکونیا ساخته شده اند نسبت به سایر روکش‌ها طول عمر مفید بیشتری داشته و به طور میانگین بالاتر از پنج سال عمر مفید دارند. نباید فراموش کرد که بسته به استفاده و شرایط نگهداری این رقم قابلیت افزایش را نیز دارد.

• سازگاری زیستی:

ذندان‌پزشک‌های متعددی این روکش را به دلیل سازگاری زیستی بالایی که دارد انتخاب کرده و به مراجعه کنندگان خود پیشنهاد می‌دهند. این موضوع به این معنی است که احتمال تحریک شدن بدن و واکنش سیستم دفاعی همچون التهاب نسبت به این روکش بسیار پایین است و این نکته بسیار حائز اهمیت است.

• ساخت سریع:

تعداد زیادی از دندان‌پزشک‌ها به جای قالب‌گیری و ارسال قالب به لابراتور برای ساخت روکش، اقدام به ساخت روکش زیرکونیا در مطب خود کرده و آن را سریعاً به مراجعه کننده تحویل می‌دهند. این نکته بدین معنی است که شما می‌توانید زمان زیادی را صرفه جویی کرده و صرفاً با یک بار مراجعه به دندان‌پزشک و انجام معاینه، روکش دندان خود را دریافت کنید.

البته نباید فراموش کنیم که ساخت روکش نیازمند این است که دندان‌پزشک شما تجهیزات مدرن و پیچیده‌ای که برای ساخت روکش به آن نیاز است را در اختیار داشته باشد. بهتر است با تماس با دندان‌پزشک قبل از مراجعه کردن از این موضوع اطمینان حاصل کنید.

نقاط ضعف روکش دندان زیرکونیا

• امکان یکسان شدن:

یکی از نقاط ضعفی که می‌توانیم برای این روکش ذکر کنیم، این نکته است که در بعضی موارد ممکن است این روکش جلوه طبیعی در بین دندان‌های شما نداشته باشد. این نکته بیشتر در نوع مونولتیک این نوع روکش دیده می‌شود که از زیرکونیای خالص ساخته شده است. البته در دندان‌های عقب این مسئله اهمیت چندانی ندارد.

لازم است در اینجا اشاره کنیم که برخی از دندان پزشک‌ها برای رفع کامل این مشکل ممکن است روکش زیرکونیا و پرسلین را به شما پیشنهاد دهند. همانطور که اشاره کردیم پرسلین این قابلیت را دارد که تا حد زیادی به دندان‌های طبیعی شما شباهت پیدا کند و ساخت روکش زیرکونیا با لایه‌ای از پرسلین باعث می‌شود که این مشکل کاملا از بین برود.

• احتمال ساییدگی دندان مخالف:

این نوع روکش به دلیل استحکام بالای خود باعث ساییده شدن دندانی که در جهت مخالف قرار گرفته می‌شود. بنابر همین موضوع ممکن است برخی از دندان‌پزشک‌ها در استفاده از این روکش شک داشته باشند.

در مطالعه‌ای که در سال دو هزار و دوازده در ژورنال دندان‌پزشکی انجام گرفته است احتمال اینکه دندان مخالف در بلند مدت دچار سایییدگی شود، در مواردی که از روکش زیرکونیا استفاده شده کمی بالاتر می‌باشد.

امروزه تقریباً تمام افراد به اهمیت رعایت بهداشت دهان و دندان واقف هستند و بر کسی پوشیده نیست که عدم دقت به این موضوع می‌تواند در بلندمدت باعث ایجاد چالش‌های مختلفی برای هر فرد شود.

گذشته از سلامتی و تأثیر آن بر کیفیت زندگی اشخاص، عوامل دیگری موجب می‌شود که اهمیت این موضوع بیش‌ازپیش باشد. باید در نظر داشت که روزانه تعداد زیادی از عموم مردم برای پرداخت هزینه‌های مرتبط با سلامتی خود و یا خانواده‌شان دچار مشکلاتی شده که علاوه بر سلامت جسمی، سلامت روحی آن‌ها را نیز تهدید می‌کند.

طبیعتاً هزینه‌های درمانی مرتبط با سلامت دهان و دندان هم از این قاعده مستثنی نیست. در نتیجه علاوه بر اهمیت پیشگیری، افراد نیاز دارند در مواجه با این چالش‌ها بنا به شرایطی که در آن قرار دارند بهترین و مناسب‌ترین تصمیم را بگیرند. داشتن آگاهی و اطلاعات یکی از مهم‌ترین لازمه‌های انتخاب خوب است.

امیدواریم که اطلاعات مفید و کاملی در اختیار شما گذاشته و در روند تصمیم‌گیری به شما کمک کرده باشیم. مثل همیشه برای شما سلامتی و روزهایی پر از لبخند را آرزومندیم.

منبع: crawfordleishmandental