چه عواملی ممکن است باعث سیاه شدن لثه شوند؟

امروزه کمتر کسی دیده می‌شود که از اهمیت رعایت بهداشت دهان و دندان آگاه نباشد. افراد حتی اگر در رعایت آن کوشا نباشند ولی اطلاع دارند که در صورت ادامه روند عدم رعایت بهداشت دهان و دندان آن‌ها دیریازود با مشکل روبه‌رو خواهند شد. جدا از اهمیت سلامت و بعضاً تحمل درد در صورت کاهلی در این مسئله، باید در نظر داشت که دریافت خدمات درمانی برای دهان و دندان از پرهزینه‌ترین روندهای درمانی محسوب می‌شود.

علاوه‌برآن نباید زمان زیادی که از شما می‌گیرد را نادیده گرفت. این عوامل دست‌به‌دست هم داده که این نکته بیش‌ازپیش حائز اهمیت باشد. نکته‌ای که در این موضوع باید در نظر داشت حاکی از این است که وقتی ما راجع به رعایت بهداشت دهان و دندان صحبت می‌کنیم این مسئله صرفاً محدود به دندان‌های شما نشده و بخش‌های دیگری را نیز پوشش می‌دهد. یکی از این بخش‌ها لثه است.

روزانه افراد زیادی به دلیل بروز مشکل در لثه خود با چالش‌های مختلفی روبه‌رو می‌شوند. یکی از این مشکلات که در اینجا می‌توانیم به آن اشاره کنیم تغییر رنگ و سیاه شدن لثه است. اما چه عواملی می‌توانند به بروز این پدیده منجر شوند؟ همچنین سؤال دیگری که در اینجا پیش می‌آید این است که چه عواملی به حادتر شدن این مشکل می‌انجامد و افراد در مواجهه با چالش سیاه شدن لثه‌ها باید چه کارهایی انجام دهند؟

برای فهمیدن بهتر این موضوعات بهتر است که اول کاربرد کلی و اهمیت لثه را با هم مرور کنیم و سپس به جواب این سؤال دست پیدا کنیم. اگر شما هم در این مورد کنجکاو بوده و یا نیاز به اطلاعات بیشتری راجع به آن دارید حتماً با ما همراه باشید.

لثه چیست و چه اهمیتی دارد؟

اگر بخواهیم تعریف ساده‌ای از لثه داشته باشیم می‌توانیم بگوییم که لثه در واقع یک بافت است که دندان‌ها را احاطه کرده و از آن‌ها و استخوان‌هایی که در زیر آن قرار دارند، محافظت می‌کند. لثه با اتصال خود به دندان‌ها یک‌لایه محافظتی را تشکیل داده تا در اثر آن بتواند از استخوان‌های تحت پوشش خود نسبت به عوامل خطرناکی همچون عفونت دندان محافظت کند. این بافت همچنین دندان‌ها در جای خود نگه‌داشته و از ریشه‌های آن نیز محافظت می‌کند.

حال سؤال این است که سلامت بافت لثه تا چه میزانی برای ما اهمیت دارد. همان‌طور که اشاره کردیم زمانی که از سلامت دهان صحبت می‌شود، این موضوع فقط داشتن دندان‌های سالم و سفید محدود نشده و جوانب دیگری را نیز پوشش می‌دهد. باید گفت که حتی اگر شما دندان‌های سالمی داشته و دندان‌هایتان از هر نوع خرابی و فرسودگی عاری است،هیچ تضمینی وجود ندارد که وضعیت لثه‌های شما نیز به همین صورت باشد.

از آن جایی که معمولاً بیماری‌های مربوط به لثه بدون درد هستند عموم افراد تا مدت زیادی متوجه این مسئله نمی‌شوند. اگر بخواهیم عواملی که احتمال وجود بیماری‌های مربوط به لثه را افزایش می‌دهند را ذکر کنیم می‌توانیم به طور خلاصه به موارد ذیل اشاره کنیم :

• وجود مداوم طعم بد و بوی نامطبوع در دهان
• جدا و یا شل شدن دندان‌های دائمی
• لثه‌ای که به‌راحتی خونریزی می‌کند
• لثه متورم، قرمز و یا حساسیت بالای آن
• لثه‌ای که نسبت به دندان‌ها عقب‌نشینی کرده باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره پیشگیری از عقب‌نشینی لثه مقاله‌ی عوامل بروز تحلیل لثه در وب‌سایت دکتر نیک‌زاد را مطالعه فرمایید.

هرکدام از این موارد این امکان را به وجود می‌آورد که شما شاید به یک بیماری مرتبط با لثه مبتلا هستید و تابه‌حال از آن اطلاع نداشتید. با اینکه این مسائل و راه‌حل‌های مواجهه با آن حائز اهمیت بسیار زیادی است، در اینجا می‌خواهیم عوامل بروز یک چالش که تعداد زیادی از افراد با آن دست‌وپنجه نرم کرده و باعث نگرانی آن‌ها شده را با هم مرور کرده و ببینیم در مقابله با این مشکل باید چه برخوردی داشته و چه‌کارهایی انجام دهیم.

سیاه شدن لثه

به‌صورت کلی رنگ معمول لثه صورتی است ولی می‌توان گفت که رنگ لثه هر فرد می‌تواند نسبت به دیگران متفاوت باشد و این مسئله به عوامل متعددی وابسته است. به طور خلاصه سیاه و یا تیره شدن لثه می‌تواند از شرایط پزشکی، مصرف دارو، مصرف دخانیات و یا سبک زندگی افراد ریشه گرفته باشد. باید گفت که در حالت طبیعی رنگ لثه افراد می‌تواند از صورتی و قرمز تا قهوه‌ای و مشکی متغیر باشد. ولی تغییر ناگهانی و یا تدریجی رنگ لثه و سیاه شدن آن به ما نشان می‌دهد که ممکن است سلامت دهان ما در معرض خطر باشد. عوامل مختلفی می‌تواند به این پدیده منجر شود که سعی می‌کنیم بیشتر آن‌ها را بررسی کنیم.

ملانین ( Melanin )

بدن انسان به‌صورت طبیعی ملانین تولید می‌کند و هدف از تولید آن به طور میانی رنگ‌دهی به پوست، مو و چشم‌های انسان است. هر میزان تولید ملانین در بدن شخص بیشتر باشد، رنگ پوست و مو و یا چشم‌های فرد تیره‌تر می‌شود. پس می‌توان نتیجه گرفت که اگر رنگ لثه‌ی یک شخص قهوه‌ای تیره و یا سیاه است می‌تواند نشئت‌گرفته از میزان تولید بالای ملانین در بدن او باشد. ولی باید در نظر داشت که اگر رنگ لثه در یک بازه زمانی کوتاه تغییر کند و تیره و سیاه شود، بعید است که عاملی همچون ملانین باعث آن باشد و احتمالاً دلیلی جز آن ایجادکننده این مسئله است. البته ناگفته نماند سیاهی لثه ناشی از ملانین بیماری تلقی نمی‌شود و یک امر ارثی و جغرافیایی است که به‌راحتی طی یک الی دو جلسه به‌صورت کامل درمان می‌شود.

مصرف دخانیات

مصرف دخانیات می‌تواند به تغییر رنگ لثه منجر شود. اصطلاحاً به این موضوع (smoker’s melanosis) گفته می‌شود. سلول‌های مشخصی در بدن وجود دارد که وظیفه تولید ملانین را برعهده دارند. نیکوتین موجود در تنباکو می‌تواند باعث شود که سلول‌ها ملانین بیشتری تولید کنند. در نتیجه لثه فرد تیره‌تر و یا حتی سیاه می‌شود. این موضوع ممکن است رنگ داخل دهان فرد را به‌کلی تغییر داده و حتی به‌مرور رنگ لب نیز تیره و سیاه شود. تحقیقات نشان داده که ترک دخانیات و سیگار رابطه مستقیمی با بهبود تغییر رنگ لثه و دهان دارد.

مصرف دارو

در بعضی موارد مصرف برخی از داروها ممکن است به تغییر رنگ لثه منجر شده و آن را سیاه کند. به‌عنوان‌مثال داروی (minocycline) که برای درمان برخی عفونت‌ها استفاده می‌شود ممکن است یک عارضه جانبی غیرمعمول داشته باشد و باعث تغییر رنگ لثه و یا حتی دهان شود. اگر شما هم احساس می‌کنید که ممکن مصرف دارو باعث تغییر رنگ لثه شما شده حتماً با پزشک خود مشورت کنید زیرا که احتمالاً داروی جایگزینی برای آن وجود دارد.

آمالگام تاتو

آمالگام تتو (amalgam tattoo) که در زبان فارسی می‌توان آن را خال‌کوبی آمالگام خطاب کرد می‌تواند در هر نقطه‌ای از دهان ایجاد شود. ظاهر آن تقریباً همانند لکه‌های سیاه، خاکستری و یا آبی در داخل دهان است. آمالگام در واقع یک ترکیب فلزی است که از آن برای پرکردن دندان و یا ساخت روکش دندان استفاده می‌شود. اگر در این حین مقداری از این ماده جابه‌جا شود ممکن است که بعداً در زیر پوست لثه ظاهر شود. اصولاً این پدیده نیازی به درمان نداشته و خطری برای سلامتی محسوب نمی‌شود ولی بهتر است که راجع به آن با دندان‌پزشک خودتان مشورت کنید.

التهاب لثه

نام اصلی این التهاب ( acute necrotizing ulcerative gingivite ) است که اگر بخواهیم به طور لغوی آن را ترجمه کنیم می‌توانیم به آن ژنژیویت زخمی نکروزان و یا همان لثه زخمی نکروزان بگوییم. این بیماری در واقع یک نوع التهاب لثه است که می‌تواند به تب کردن، درد در ناحیه لثه و یا بوی بددهان منجر شود. این عفونت ممکن است رنگ لثه فرد را تغییر داده و آن را سیاه و تیره کند که در واقع تشکیل یک‌لایه از بافت مرده روی سطح لثه عامل آن است.

این مشکل ناشی از رشد شدید باکتری در دهان فرد است که می‌تواند از عدم رعایت بهداشت دهان و دندان، استرس، کمبود خواب و یا رژیم غذایی ناسالم نشئت‌گرفته باشد. نشانه‌های اولیه این التهاب و عفونت شامل خونریزی لثه، بوی بددهان، افزایش ترشح بزاق در دهان و یا حس مریضی است. درمان این نوع از التهاب به این صورت است که دندان‌پزشک شما باید دهان شما را پاک‌کرده و برای شما آنتی‌بیوتیک تجویز کند.

استفاده از دهان‌شویه مناسب و رعایت نظافت دندان‌ها با استفاده از مسواک و نخ دندان می‌تواند از وقوع دوباره این التهاب و عفونت جلوگیری کند. بیماری لثه انواع مختلفی دارد پیشنهاد می‌کنیم مقاله اطلاعات جامع و کاربردی درباره انواع بیماری‌‌های لثه را مطالعه کنید.

بیماری آدیسون

این بیماری که آدیسون نام دارد به طور مستقیم روی غدد فوق‌کلیوی تأثیرگذار است که عامل ترشح قشر متنوعی از هورمون‌هاست. این بیماری در این روند اختلال ایجاد کرده و از ترشح مناسب این هورمون‌ها جلوگیری می‌کند. از نشانه‌های اولیه بیماری آدیسون می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• احساس خستگی مفرط
• احساس بیش از معمول تشنگی
• کاهش وزن ناخواسته
• کاهش شدید اشتها
• تضعیف چشمگیر ماهیچه‌های بدن

پیشرفت بیماری آدیسون در بدن می‌تواند به‌مرور باعث شود که لثه و لب‌های شخص تغییر رنگ داده و تیره و سیاه شود. به این پدیده در پزشکی ( hyperpigmentation ) می‌گویند. علاوه بر تغییر رنگ لثه و لب این بیماری می‌تواند عامل ایجاد لکه‌های سیاه و یا تیره در قسمت‌های مختلف بدن نیز شود. معمول‌ترین نقاطی که در اثر بیماری آدیسون تغییر رنگ می‌دهند و تیره می‌شوند نقاطی همچون زانوها، آرنج و اطراف زخم‌های موجود در بدن است.

اکثر موارد بیماری آدیسون حاصل وجود اشکال در سیستم دفاعی بدن است که در نتیجه آن بدن به غدد فوق‌کلیوی حمله کرده و به آن آسیب می‌زند. اگر برای درمان این بیماری اقدامی صورت نگیرد و به آن فرصت پیشرفت داده شود ممکن است شخص بیمار دچار مشکلات پیچیده‌ای شده و وارد بحران شود. نشانه‌های وجود مشکل در این غدد شامل:

• تبخیر شدید آب بدن
• تنفس نامنظم
• سرگیجه
• پریدگی رنگ بدن
• و یا ایجاد چروک در پوست است

*باید بدانید که این بحران جزو شرایط اضطراری پزشکی است.

سندرم پوتز – جگرز (peutz – jeghers)

این سندروم یک شرایط ژنتیکی محسوب می‌شود که در نهایت می‌تواند به ایجاد پولیپ و یا حتی سرطان منجر شود. یکی از نشانه‌های اولیه وجود این سندروم ظاهرشدن لکه‌هایی با رنگ آبی تیره و یا قهوه‌ای تیره است که می‌تواند به کک‌ومک شباهت داشته باشد. مکان‌هایی که ممکن است این لکه‌ها در آن قسمت‌ها به وجود بیاید شامل دهان و همچنین پوست نقاطی همچون انگشت دست و یا پا باشد.

سندروم پوتز – جگرز و علائم آن به طور معمول در دوران بچگی و سن پایین به وجود آمده و با افزایش سن به‌مرورزمان از بین می‌رود. یکی دیگر از نشانه‌ها و علائم کلیدی این نوع سندروم می‌تواند خونریزی و یا انسداد روده در سنین پایین باشد. آزمایش و تست ژنتیک می‌توان نشان دهد که آیا شخص به سندروم پوتز – جگرز مبتلا است و یا خیر.

درمان سیاهی لثه

درمان سیاهی لثه و برطرف‌کردن آن کاملاً منوط به عواملی است که در ابتدا باعث به‌وجودآمدن این مشکل شده است. برای مثال درمان بعضی از موارد همچون عفونت لثه و یا بیماری آدیسون نیازمند مراجعه به پزشک و دارودرمانی است. ممکن است که عامل تغییر رنگ لثه و سیاه شدن آن مصرف دخانیات و سیگار باشد که در این حالت متخصصین و پزشک شما می‌تواند شما را راهنمایی کرده و در ترک آن شما را پشتیبانی کند.

در دندان‌پزشک زیبایی ممکن است سفیدکردن لثه را برای روشن‌کردن لثه به شما پیشنهاد دهند. البته که این روش ممکن است به لثه شما آسیب برساند. در نتیجه پیشنهاد می‌کنیم که اگر قصد امتحان کردن آن را دارید حتماً به متخصصین حرفه‌ای و تأیید شده مراجعه کنید. برای انتخاب یک دندان‌پزشک خوب باید نکات ریزبینانه‌ای را مدنظر داشته باشید در همین راستا پیشنهاد می‌کنیم مقاله چه معیارهایی را برای انتخاب یک دندان‌پزشک خوب باید در نظر بگیریم را مطالعه کنید.

در نهایت باید گفت که همان‌طور که همه می‌دانیم همیشه پیشگیری مناسب‌تر و بهتر از درمان است پس پیشنهاد می‌کنیم که با رعایت بهداشت دهان و دندان و همچنین داشتن یک رژیم غذایی مناسب و سالم از به‌وجودآمدن مشکلات و چالش‌ها در آینده جلوگیری کنید. برای شما سلامتی و روزهای پر از لبخند را آرزومندیم.

منبع: medicalnewstoday