دلایل تعویض یا برداشتن روکش دندان

در این صورت لازم است برای برداشتن روکش دندانتان باید به دندانپزشکی مراجعه کنید. پروسه‌ی تعویض روکش اصلاً سخت و دردآور نیست. در این مقاله از سایت دکتر نیکزاد تمامی اطلاعات موردنیاز شما درباره انواع روکش دندان و پروسه‌ی تعویض روکش‌های دندان، دلایل برداشتن روکش دندان را در اختیارتان قرار می‌دهیم؛ پس با ما همراه باشید.

کاربرد روکش دندان

روکش یک پروتز دندانی محسوب می‌شود که بنا به خصوصیت‌ و فرم هر دندانی مخصوص آن دندان ساخته می‌شود. روکش دندان از نظر ظاهری شباهت بسیاری به تاج دندان دارد به همین دلیل در زیبایی لبخند نیز تاثیرگذار است. روکش یکی از مهم‌ترین درمان‌های دندان‌پزشکی محسوب می‌شود؛ زیرا هم در ترمیم دندان‌های شکسته و هم دندان‌های پوسیده و دندان پر شده کاربرد دارند. ضمناً نصب روکش در انتهای درمان ریشه دندان الزامی است.

روکش‌ها از پوسیدگی و شکستگی بیشتر جلوگیری می‌کنند. همچنین روکش‌های امروزی به علت شباهت بسیار زیادی که به دندان طبیعی دارند در حفظ ظاهر طبیعی دندان بسیار تاثیرگذار هستند؛ چرا که بطور کامل سطح قابل مشاهده‌ی دندان را که از لثه آغاز می‌شود می‌پوشانند.

از کجا بدانیم که به روکش دندان نیاز داریم؟

ممکن است در صورت مراجعه به دندان پزشکی، پزشک شما قرار دادن روکش برای یک یا چند دندان شما را ضروری بداند. دلایلی وجود دارد که استفاده از روکش را الزامی می‌کنند. در این بخش مهم‌ترین دلایل این امر را لیست کرده‌ایم.

• روکش دندان برای ترمیم دندان‌های شکسته یا دندان‌هایی که به شدت فرسوده شده وآسیب دیده‌اند ضروری‌ست.
• برای حفاظت از دندانی که در اثر دلایلی همچون پوسیدگیِ بسیار ضعیف شده‌اند. در این صورت روکش از آسیب بیشتر به دندان جلوگیری می‌کند.
• روکش برای جلوگیری از شکستن دندان‌هایی که ترک خورده‌اند می‌تواند مفید باشد.
• برای ثابت نگه داشتن پل یا بریج دندان در جای خود. در واقع بریج خود یک روکش دندانی کشیده و به هم پیوسته محسوب می‌شود.
• روکش را می‌توان برای دلایل زیبایی‌شناسی استفاده کرد؛ مانند پوشاندن دندان‌هایی که به علت تغییر رنگ شدید جلوه‌ی زشتی به دهان و دندان شما می‌دهد.
• برای کاور کردن ایمپلنت دندان.

ممکن است دندانپزشک استفاده از روکش برای دندان‌های شیری کودک شما را الزامی بداند. دلایل عمده‌ی این تصمیم عبارت‌اند از:

• پوسیدگی دندان شیری شدید و بسیار زیاد بطوری که حتی توانایی نگهداری مواد پر کردن دندان کودک را نداشته باشد.
• زمانی که کودک به بهداشت دهان و دندان خود اهمیت زیادی ندهد، دندانپزشک با قرار دادن روکش دندان بر روی دندان شیری کودکتان، دندان وی را از خطر پوسیدگی نجات می‌دهد.

آیا روکش دندان قابل تعویض است؟

عمر روکش‌ها ۱۰ تا ۱۵ سال است و این روکش‌ها پس از اتمام عمر مفیدشان نیاز به تعویض دارند. روکش‌های دندانی عموماً قابل تعویض هستند. وقتی که دندان باقی‌مانده تغییر زیادی نکرده و پوسیده‌تر نشده باشد می‌توان پس از جداسازی روکش قبلی یک روکش جدید را جایگزین کرد. دندان‌پزشک قبل از ساخت روکش جدید هر درمانی که دندان به آن نیازمند باشد را انجام می‌دهد؛ مانند برداشتن پوسیدگی‌های بیشتر و عصب کشی دندان و ترمیم عفونت پالپ دندان.

با این حال مواردی وجود دارد که در صورت رخ دادن آن‌ها نمی‌توان روکش را تعویض کرد؛ مثلاً اگر ساختار دندان باقی‌مانده به قدری فرسوده شده باشد که نتواند روکش جدید را ساپورت کند، دندانپزشک روکش قدیمی را برداشته و بنا به صلاح دید خود درمانی جدید، مانند کاشت انواع ایمپلنت دندان، را پیشنهاد می‌دهد.

دلایل تعویض روکش دندان

تشخیص نهایی تعویض روکش دندان بر عهده‌ی دندانپزشک است؛ با این حال مواردی وجود دارد که در صورت رخ دادن آن‌ها می‌توانید مطمئن شوید که روکش دندانتان باید جایگزین شود.

شکستن تمام یا قسمتی از روکش

با اینکه روکش‌های دائمی عموماً از مواد مستحکمی ساخته می‌شوند، قابل شکستن یا ترک خوردن هستند. ممکن است روکش دندان در طی یک حادثه مانند ورزش رزمی، برخورد دندان با زمین یا یک جسم سخت دیگر، جویدن غذای سفت، گذشت زمان، مراقبت نکردن از روکش، کیفیت پایین روکش و یا مهارت پایین دندانپزشک بشکند. در این صورت روکش شما مطمئناً نیاز به تعویض دارد.

از دست دادن زیبایی روکش

ممکن است با گذشت زمان مواد سرامیکی موجود در روکش‌های دندانی، مخصوصاً مواد سرامیکی نسل قدیم، زیبایی خود را از دست دهند. همچنین با افزایش سن تغییراتی در ظاهر لثه و سایر دندان‌های ما ایجاد می‌شود؛ مثلاً فرورفتگی و تیرگی یا سیاه شدن لثه و تغییر رنگ دندان‌های طبیعی باعث می‌شوند که روکش دندان قابل تشخیص شده و جلوه‌ی بدی پیدا کند.

همچنین با گذشت زمان رنگ تیره‌ای در روکش‌های فلز-سرامیک دیده می‌شود. در صورت بروز این مشکلات بیمار می‌تواند نسبت به تعویض روکش خود اقدام کند. در این بین زیبایی روکش دندان جلو اهمیت ویژه‌ای دارد چون بر جذابیت لبخند اثر مستقیم دارد. ممکن است بیماران فقط به دلایل زیبایی تقاضای تعویض روکش دندان را داشته باشند.

جایگزینی روکش‌های نسل قدیم با روکش‌های مدرن

همان طور که می‌دانید روکش‌های قدیمی‌تر با موادی ساخته می‌شدند که نسبت به روکش‌های مدرن از استحکام و زیبایی کمتری برخوردارند. بسیاری از افراد به دلایل درمانی و زیبایی شناختی اقدام به جایگزینی روکش‌های قدیمی دندان خود با روکش‌های نسل جدید همچون روکش زیرکونیا می‌کنند.

پوسیدگی دندان باقی‌مانده

می‌دانیم که مقداری از دندان ما همچنان در سطح زیر روکش باقی‌ مانده است. علیرغم استفاده از روکش، ممکن است این دندان دچار پوسیدگی بیشتر شود. در صورتی که پوسیدگی به قدری شدید نباشد که توانایی پشتیبانی از روکش جدید را نداشته باشد، دندانپزشک روکش قبلی را برداشته، پوسیدگی دندان زیر روکش را درمان کرده و روکش جدیدی بر روی دندان شما قرار می‌دهد.

عفونت پالپ دندان

پالپ دندان بخشی از دندان است که کانال‌های ریشه را پر کرده است. گاهی اوقات پالپ در اثر وجود باکتری‌های مختلف عفونت می‌کند. در این صورت دو راه بیشتر نخواهید داشت؛ کشیدن دندان بطور کامل و یا اینکه عفونت پالپ دندان را با عصب کشی درمان کنید. در صورت انتخاب عصب کشی، دندانپزشک ناچار است که روکش قدیمی دندانتان را برداشته و دندان را عصب کشی کند. پس از ترمیم ریشه دندان وی روکش جدیدی برای دندان شما می‌سازد.

عفونت و درد لثه

هنگامی که دندان باعث از بین رفتن خط لثه شده و موجب درد و عفونت لثه شود، زمان تعویض روکش دندان فرا رسیده است.

گذر زمان

حتی اگر هیچ یک از موارد بالا رخ ندهد، پس از گذشت ۱۰ تا ۱۵ سال باید روکشتان را تعویض کنید؛ زیرا عمر مفید روکش‌ها معمولاً یک دهه تا پانزده سال است.

انواع روکش دندان

روکش‌‎ها را از انواع مختلفی می‌سازند. در این بخش به معرفی انواع روکش دندان و شرح مزایا و موارد استفاده‌ی آن‌ها می‌پردازیم.

روکش‌ فلزی

برخی از روکش‌های دندانی را از آلیاژهای فلزهای مختلفی می‌سازند. آلیاژهایی مانند نیکل-کروم و آلیاژهای فلزهایی مانند طلا و پلاتین از این نوع هستند. روکش‌های تمام فلزی بیشترین دوام را در میان تمام انواع روکش دندانی دارند. این روکش‌های فلزی دندان را کاملاً پوشانده و بیشترین آسیب را به دندان‌های کناری وارد می‌کنند. با این حال رنگ این روکش‌ها همانند رنگ طبیعی دندان نیست و همچنین قیمت بالایی دارند.

روکش‌ موقت

گاهی اوقات دندانپزشک‌تان لازم می‌داند که برای ادامه‌ی درمان و تا قبل از ساخته شدن روکش اصلی، روکشی موقت را بر روی دندانتان قرار دهد. این روکش‌ها بر خلاف روکش‌های دائمی در لابراتوار و به صورت شخصی‌سازی شده ساخته نمی‌شوند و سایزهای مختلفی از روکش موقتی در مطب دندانپزشکی وجود دارد. جنس این روکش‌ها عموماً از استیل ضدزنگ است. جالب است بدانید که روکش‌های موقت در ترمیم دندان‌های کودکان کاربرد بسیاری دارند.

روکش PFM

روکش‌های معمولی (PFM) از ترکیب فلز و سرامیک ساخته می‌شوند؛ به همین دلیل به آن‌ها روکش فلز-سرامیک نیز گفته می‌شود. پایه‌ی اصلی این روکش‌ها از آلیاژهای فلزی ساخته می‌شود. هسته‌ی فلزی PFM آن را مستحکم می‌کند؛ با این حال سطح این روکش‌ها را با سرامیکی به نام پرسلن می‌پوشانند و به همین دلیل رنگ آن به رنگ طبیعی دندان شباهت پیدا می‌کند.

قیمت روکش‌های (PFM) نیز مقرون‌به‌صرفه است. به دلیل خصوصیات ذکر شده این نوع از روکش در دندان پزشکی بسیار کاربرد دارد؛ با این حال معایبی نیز دارد. ممکن است سرامیک سطح روکش ترک بخورد و یا فلز زیر سرامیک به رنگ تیره‌ای دیده شود.

روکش تمام پرسلن یا تمام سرامیک

روکش‌هایی که تماماً از سرامیک ساخته شده‌اند به دلیل شباهت بسیار بالایی که به دندان طبیعی دارند از محبوبیت بالایی برخوردار هستند. این روکش‌ها مخصوصاً برای درمان دندان پوسیده جلو  یا دندان‌های جلویی که شکستگی دارند گزینه‌ی مناسبی به حساب می‌آیند. روکش‌های تمام سرامیکی در گذشته از جنس پرسلن جاکت کراون ساخته می‌شدند؛ اما پرسلن جاکت کراون استحکام زیادی ندارد؛ بنابراین امروزه در ساخت روکش‌های تمام سرامیک از پرسلن‌های مدرن و مستحکم استفاده می‌شود.

روکش زیرکونیا

روکش‌های زیرکونیا انواعی از روکش‌های تمام سرامیک هستند که از فریم‌های زیرکونیم ساخته می‌شوند. این ماده بسیار مستحکم است و همچنین رنگ روکش زیرکونیا شباهت بسیار زیادی به رنگ طبیعی دندان دارد. ضمناً روکش زیرکونیا آسیبی به لثه نمی‌زند. این خصوصیات باعث شده که استفاده از روکش‌های زیرکونیم بسیار متداول و پرطرفدار شود.

روکش‌ رزینی

این نوع از روکش‌ها تماماً از رزین ساخته شده و قیمت پایینی دارند. استفاده از آن‌ها خیلی توصیه نمی‌شود؛ چرا که نسبت به انواع دیگر روکش استحکام کمتری دارند و به دلیل احتمال فرسودگیشان از عمر مفید کمتری برخوردار هستند.

دندانپزشک چگونه روکش دندان را تعویض می‌کند؟

نحوه‌ی جایگزینی روکش دندان به نوع روکش بستگی دارد. دندانپزشک ابتدا لثه‌ی شما را بی حس کرده و سپس روکش قدیمی را با استفاده از یک ماده‌ی چسب‌ مانند جدا می‌کند. اگر دندان باقی‌مانده توان حمایت از روکش جدید را داشته باشد، وی مراحل بعدی درمان را آغاز می‌کند.

ممکن است به برداشتن پوسیدگی دندان و یا ترمیم کانال ریشه نیاز داشته باشید، در این صورت دندان پزشک قبل از قرار دادن روکش جدید این کارها را انجام می‌دهد. در اکثر مواقع دندانپزشک تصمیم می‌گیرد که روکشی جدید برای دندان شما بسازد؛ اما اگر روکش قبلی سالم مانده و تغییر رنگ نداده باشد نیازی به ساخت روکش جدید نیست.

روکش‌ دائمی بعد از قالب‌گیری دندان برای روکش، به صورت تخصصی برای هر فرد شخصی‌سازی شده و در لابراتوارهای دندانپزشکی ساخته می‌شود. برای این منظور دندانپزشک ابتدا قالبی از دندان‌ها و نحوه‌ی گاز گرفتن دندان‌های هر دو فک آماده می‌کند. ممکن است اسکن دیجیتالی از فک و دندان نیز نیاز باشد.

سپس نوع روکش و رنگ آن را با مشورت بیمار تعیین کرده و این اطلاعات را به همراه قالب و اسکن دیجیتالی به لابراتوار ارسال می‌کند. ساخت روکش ممکن است چند هفته طول بکشد؛ به همین دلیل دندانپزشک روکش موقت را بر روی دندان قرار می‌دهد.

پس از آماده شدن تاج جدید دندان، بیمار مجدداً به مطب مراجعه می‌کند. دندانپزشک پس از بی‌حسی موضعی روکش موقت را جدا کرده و سپس روکش جدید را با مواد مخصوص بر روی دندان می‌چسباند. ممکن است روکش نیاز به اصلاحاتی داشته باشد. دندانپزشک این موارد را برطرف کرده و سپس دندان را تمیز می‌کند. در اینجا کار تعویض روکش به اتمام رسیده است.

مراقبت‌های لازم پس از تعویض روکش دندان

اگر روکش موقت و یا حتی دائمی دارید، بهتر است مواردی را برای افزایش عمر مفید روکش و جلوگیری از شکستن، فرسوده شدن و تغییر رنگ آن انجام دهید.

توصیه‌های لازم برای روکش موقت

• حداقل تا ۳۰ دقیقه پس از قرار دادن روکش دائمی از خوردن و آشامیدن خودداری کنید.
• به علت شکننده‌تر بودن این روکش‌ها نسبت به روکش دائمی، از جویدن آدامس و غذاهای سفت خودداری کنید.
• تا حد ممکن با دندان‌های طرف مقابلتان غذا را بجوید.
• از گاز گرفتن اجسام خودداری کنید.
• به آرامی مسواک بزنید.
• در اطراف روکش موقت نخ دندان نکشید.

توصیه‌های لازم برای روکش دائمی

• حداقل تا ۲۴ ساعت پس از چسباندن روکش دائمی آدامس نجوید و از خوردن غذاهای سفت و چسبناک پرهیز کنید.
• در دوران نقاهت به آرامی مسواک زده و در نخ دندان کشیدن احتیاط کنید.
• به علت دردناک بودن لثه و دندان در هنگام نقاهت، بهتر است تا مدتی از غذاهای نرم استفاده کنید.
• بطور کلی توصیه می‌شود که چند وقت یک بار برای چکاپ به دندانپزشک‌تان مراجعه کنید.
• مصرف دخانیات و الکل را تا حد امکان کاهش دهید.
• بهداشت دهان و دندان را فراموش نکنید.
• از گاز گرفتن اجسام سفت همچون پوست پسته و… جداً خودداری نمایید.

سخن پایانی

در این مقاله در مورد روکش دندان و نحوه‌ی تعویض آن صحبت کردیم. به یاد داشته باشید که جنس روکش‌های دندان هرچقدر هم مرغوب باشد جایگزین کاملی برای دندان طبیعی خودتان محسوب نمی‌شود؛ پس بهتر است در حفظ و مراقبت دندان‌های طبیعی‌تان کوشا باشید؛ اما اگر به قرار دادن روکش دندان و یا تعویض آن نیاز داشتید، در نظر داشته باشید که مراجعه به یک دندانپزشک حرفه‌ای و با مهارت و استفاده از روکش‌هایی با جنس مرغوب را در دستور کار خود قرار دهید.

منبع: samedayteethsuite