نحوه برداشتن روکش دندان چگونه است؟

آیا با روکش دندان آشنایی دارید؟ روکش دندان یکی از روش‌های فوق‌العاده و جدید در دندان‌پزشکی است. با استفاده از روکش دندان می‌توان دندان‌ها را حفظ کرد و نیازی به جایگزین دندان با روش‌های جایگزین کننده‌ی دندان وجود ندارد.

اما گاهی نیاز به در آوردن روکش و تعویض روکش است. در این صورت چه باید کرد؟ آیا می‌توان روکش را از دندان خارج کرد و آن را از روی آن برداشت؟ پاسخ مثبت است. برداشتن روکش دندان در خانه امکان‌پذیر است؟ برای آشنایی بیشتر با نحوه برداشتن روکش دندان درخانه و توسط دندانپزشک، عوارض احتمالی برداشتن روکش دندان و اینکه چه زمانی باید روکش دندان را برداشت با ما همراه باشید و این مطلب را تا انتها بخوانید.

روکش دندان چیست و در چه مواردی استفاده می‌شود؟

روکش دندان یک پوشش نازک است که می‌تواند از جنس پرسلن، کامپوزیت، فلز و یا ترکیب فلز و سرامیک یا همان پرسلن باشد. این پوشش تمامی سطح‌های دندان را می‌پوشاند و از آن محافظت می‌کند. در این صورت دندان‌ها در برابر شکستگی و آسیب‌دیدن از نظر سردی و گرمی، حفظ می‌شوند. همچنین دندان کوچک و نامتقارن با کمک روکش تبدیل به دندانی زیبا و متناسب می‌شود.

درصورتی‌که دندان شما آسیب جدی دیده باشد، می‌توان بخش‌های پوسیده و آسیب دیده‌ی آن را تراش داد و دندان را کوچک‌تر کرد. هنگامی که این اتفاق می‌افتد، دندان بسیار شکننده و آسیب‌پذیر می‌شود. دندانی که کوچک و نازک شده است را نمی‌توان به حال خود رها کرد و با کمک انواع روکش دندان می‌توان از ساختار ضعیف دندان طبیعی محافظت کرد.

دندان‌پزشک چگونه روکش دندان را از روی دندان برمی‌دارد؟

برای برداشتن روکش دندان ابزار خاصی در دندان‌پزشکی طراحی شده‌اند که استفاده از آنها دراوردن روکش را ساده می‌کند. برای برداشتن روکش و انواع بریج‌ دندان می‌توان از این ابزار کمک گرفت و چسب و سمان روکش را شل کرد؛ سپس به‌سادگی روکش را از روی دندان برداشت.

روش‌های مختلفی برای برداشتن روکش دندان برای دندان‌پزشک وجود دارد که در ادامه به معرفی این روش‌ها می‌پردازیم. هر کدام از این روش‌ها متناسب با شرایط بیمار و روکشی که بر روی دندان او وجود دارد انتخاب می‌شوند.

۱. روش محتاطانه

روش محتاطانه یا conservative یکی از روش‌هایی است که همان‌طور که از اسم آن پیداست، روکش دندان حفظ می‌شود. در این روش، با استفاده از مواد و نیروهای خاصی که دندان‌پزشک از آن‌ها استفاده می‌کند، سیمان روکش شل می‌شود و می‌توان به راحتی و بدون آسیب رساندن به روکش و دندان، آن را خارج کرد و مجدداً بعد از انجام فرایندهای لازم، بر روی دندان قرار داد.

۲. روش نیمه محتاطانه

مجدداً از نام این روش می‌توان متوجه شد که چه آسیبی به روکش و دندان زیرین می‌رسد. با این روش، یک شکستگی کوچک و یا سوراخی در روکش ایجاد می‌شود تا بتوان به سیمان دسترسی داشت و آن را شل کرد.

هنگامی که سیمان روکش دندانی شل شد، روکش را برمی‌دارند. در چنین مواقعی می‌توان روکش را ترمیم کرد و مجدداً مورد استفاده قرار داد. در مواقعی که روکش به‌خوبی در جای خود قرار دارد و به‌خوبی سیمان شده است، از این روش استفاده می‌شود.

۳. روش مخرب

در این روش روکش به‌طورکلی آسیب می‌بیند و نمی‌توان از آن مجدداً استفاده کرد. روکش به‌طورکلی شکسته می‌شود و در آن برش‌های عمیق ایجاد می‌شود، سپس از روی دندان برداشته می‌شود. چنین روشی معمولاً مورداستفاده قرار نمی‌گیرد. زیرا در این روش باید روکش جدیدی برای دندان ساخته و بر روی آن قرار داده شود.

درصورتی‌که دندان‌پزشک مجبور به انتخاب روش مخرب باشد اما بتوان همچنان دندان زیرین راحفظ کرد و البته دندان زیر روکش توان نصب روکش جدید را داشته باشد؛ باید دوباره مراحل قالب‌گیری روکش دندان و فرایند نصب مجدداً انجام شود.

برداشتن روکش دندان در خانه

گاهی افراد می‌دانند که روکش دندان آن‌ها باید برداشته شود و سر خود و در منزل اقدام به کندن روکش دندان می‌کنند. توجه داشته باشید که برداشتن روکش دندان یک فرایند ساده و راحت است اما حتماً باید توسط دندان‌پزشک و در مطب دندان‌پزشکی انجام شود.

با وجود این که در آوردن روکش دندان فرایند کم خطر و راحتی است، اگر به صورت درست انجام نگیرد، می‌تواند باعث آسیب رسیدن به دندان و لثه شود. حتی ممکن است روکشی که می‌توان آن را حفظ کرد را با اقدام به برداشتن آن در خانه، شکست و به روکشی غیر قابل استفاده تبدیل کرد.

تنها موردی که می‌توان به برداشتن روکش در خانه اقدام کرد، هنگامی است که روکش تقریباً به طور کامل از دندان جدا شده و به طور کامل لق شده است. هنگامی که چسب روکش جدا شده باشد و روکش لق باشد، می‌توان به راحتی و با ملایمت آن را از روی دندان برداشت.

اگر روکش به دندان چسبیده باشد، اقدام به برداشتن آن اول از همه می‌تواند آسیب جبران‌ناپذیری به لثه وارد کند؛ بنابراین حتماً برای برداشتن روکش دندان خود به دندان‌پزشک مراجعه کنید.

خطرات برداشتن روکش دندان در منزل

برداشتن روکش دندان یک امر کاملاً طبیعی است و به دلایل مختلفی انجام می‌شود. اگر چه که برداشتن روکش دندان، یک فرآیند تقریبا آسان است، اما برداشتن روکش دندان در منزل به هیچ وجه توصیه نمی‌شود. شما تنها در صورتی مجاز هستید که روکش دندان خود را در منزل بردارید که روکش دندانتان کاملا لق شده باشد، در غیر این صورت از انجام این کار اکیدا خودداری کنید. برداشتن روکش دندان در منزل ممکن است باعث آسیب جدی به دندان و لثه شود.

دندانپزشک روکش را با استفاده از چسب‌های قوی و مخصوص محکم به دندان شما می‌چسباند؛ با این حال ممکن است گاهی روکش لق شود. اگر روکش دندانتان بسیار لق شده باشد و چسب آن کاملاً از دندان زیرین جدا شده باشد، خودتان می‌توانید به آرامی و دقت روکش را از دندانتان جدا کنید؛ اما اگر چسب روکش کاملاً جدا نشده و روکشتان کاملاً لق نشده باشد، از برداشتن آن در منزل جداً خودداری کنید.

برداشتن روکش دندان فرایند پیچیده‌ای نیست؛ اما شدیداً توصیه می‌شود که این کار را به یک دندانپزشک بسپارید؛ زیرا در صورتی که این فرایند توسط فردی غیرمتخصص انجام شود، می‌تواند منجر به بروز آسیب‌های جدی شود. یکی از خطرات احتمالی برداشتن روکش در منزل، آسیب دیدن ساختار دندان ضعیفی‌ست که زیر روکش قرار دارد. در صورت انجام این پروسه در منزل، احتمال آسیب دیدن لثه‌ها نیز وجود دارد. گاهی از اوقات دندانپزشک نیازی به تعویض روکش دندان نمی‌بیند و از همان روکش قدیمی‌تان استفاده می‌کند؛ اما اگر خودتان روکش را جدا کنید، ممکن است به روکش آسیب رسانده و آن را بلااستفاده کنید.

عفونت و آبسه دندان زیر روکش

عفونت و آبسه دندان زیرین یکی از عواملی‌ست که می‌تواند منجر به تعویض روکش دندان شما شود. خواهشمندیم این مورد را جدی بگیرید و در صورت مشاهده‌ی علائم آبسه و عفونت دندان سریعاً به دندانپزشک مراجعه کنید؛ زیرا عفونت دندان خود به خود درمان نمی‌شود و تنها با کمک یک متخصص می‌تواند از بین برود.

روکش دندان را از مواد مستحکمی می‌سازند؛ با این حال احتمال آسیب دیدن آن نیز وجود دارد. گاهی آسیبی به روکش وارد شده و باعث می‌شود باکتری‌های موجود در دهان بتوانند راه خود را به دندان زیر روکش پیدا کنند. این باکتری‌ها به پالپ دندان، که بافتی زنده است، حمله کرده و باعث ایجاد عفونت می‌شوند.

آبسه دندان زیر روکش

اگر مشکوک به تشکیل آبسه در دندان روکش شده خود هستید، حتما باید به دندانپزشک مراجعه کنید زیرا آبسه در صورتی که درمان نشود عوارض خطرناک‌تری را به همراه خواهد داشت. پس از روکش دندان تا دو هفته احساس درد در لثه عادی است، اما اگر درد دندان بعد از روکش بیشتر از دو هفته طول بکشد حتماً باید به دندانپزشک خود مراجعه کنید. توجه داشته باشید که هر گونه درد و آبسه در دندان روکش شده را پشت گوش نیاندازید و مراجعه به دندانپزشک ضروری است.

علائم وجود عفونت و آبسه دندان

اگر یک یا چندتا از علائم زیر را مشاهده کردید، احتمال دارد که به عفونت دندان مبتلا شده باشید. در این صورت در اسرع وقت دندانپزشک خود را در جریان قرار دهید.

• دندان درد با ضربان مداوم
• درد در هنگام جویدن غذا و گاز گرفتن
• حساسیت دندان به گرما و سرما ( تیر کشیدن دندان بعد از روکش)
• درد و حساسیت نواحی اطراف تاج
• درد بعد از روکش دندان که بعد از ۲ هفته التیام نیابد.
• بوی بد دهان
• بوی عجیبی که از ناحیه‌ی روکش ساطع شود.
• تورم و قرمزی نواحی اطراف تاج
• ترشح چرک در اطراف یا زیر تاج
• تب
• تورم گردن

احساس درد اطراف دندان روکش شده

همان‌طور که گفتیم تا دو هفته بعد از اجرای روکش دندان، ممکن است دندان روکش شده و لثه اطراف آن درد داشته باشد. اگر این درد بیشتر از دو هفته طول بکشد، باید حتما به دندانپزشک خود مراجعه کنید. احساس درد اطراف دندان روکش شده ممکن است به دلیل تحلیل لثه یا عفونت دندان زیر روکش باشد. علاوه بر این شکستگی و ترک‌خوردگی دندان زیر روکش هم ممکن است درد خفیفی را ایجاد کند.

احساس درد اطراف دندان روکش شده در دوران بهبودی طبیعی است؛ اما اگر این درد بیش از دو هفته به طول انجامید، با دندانپزشک خود تماس برقرار کنید. دردی که در اطراف دندان روکش‌شده احساس می‌کنید، می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شده باشد؛

• عفونت دندان یا لثه
• پوسیدگی دندان 
• پرکردگی قدیمی که به خوبی مهر و موم نشده باشد
• آسیب رسیدن به عصب‌های دندان
• تحلیل رفتن لثه
• نامناسب بودن اندازه تاج، مثلا بلند بودن تاج

چه زمانی باید روکش دندان را برداشت؟

در ابتدا به توضیح این مسئله می‌پردازیم که چرا باید یک روکش دندان را از روی دندان برداشت. دلایل متعددی وجود دارد که یک دندان‌پزشک مجبور می‌شود روکش را خارج کند. در ادامه به معرفی این دلایل می‌پردازیم.

روکش دندان ازدست‌رفته باشد

گاهی به دلایلی روکش دندان دیگر کارایی ندارد و نمی‌تواند به‌عنوان یک محافظ برای دندان عمل کند. معمولاً روکش‌های دندانی دائمی هستند و درصورتی‌که فرد به‌خوبی از آن‌ها مراقبت کند، مشکلی برایشان پیش نمی‌آید. اما اگر به هر دلیلی که می‌تواند شامل جای‌گذاری بد روکش دندان توسط دندان‌پزشک و یا مراقبت نکردن فرد از روکش دندانی باشد، روکش از دست برود، باید آن را خارج کرد. زیرا نه‌تنها نمی‌تواند برای دندان نقش محافظتی ایفا کند، بلکه می‌تواند باعث آسیب رسیدن به دندان زیرین شود.

روکش دندان زیبایی خود را ازدست‌داده باشد

گاهی ممکن است روکش دندان رنگ بگیرد و یا از زیر آن دندان مشخص باشد. همچنین ممکن است که رنگ چسب و یا ماده‌ای که برای چسباندن روکش دندان استفاده شده است، از بین رفته باشد و یا تغییر رنگ داده باشد. خصوصاً اگر این اتفاق برای روکش دندان جلو اتفاق افتاده باشد. در این صورت، ظاهر روکش دندان نازیبا خواهد بود و از زیبایی لبخند فرد می‌کاهد. در این موارد معمولاً خود بیمار برای برداشتن روکش دندان درخواست می‌دهد و به دندان‌پزشکی مراجعه می‌کند.

روکش دندانی لق شده باشد

دلایل بسیاری برای لق شدن روکش دندان وجود دارد که می‌توانند شامل موارد زیر باشند؛

• ممکن است روکش دندانی با یک ماده‌ی نامرغوب در جای خود قرار داده شده باشد و این مسئله به‌مرور زمان باعث شل شدن و جدا شدن روکش از دندان می‌شود.
• گاهی ممکن است که روکش دندان کمی بلندتر از اندازه‌ی طبیعی خود باشد و توسط دندان‌های فک مقابل تحت‌فشار قرار بگیرد. در صورت بلند بودن روکش دندان به‌مرورزمان روکش لق می‌شود.
• اگر فردی که روکش دندان دارد، دندان‌قروچه بکند، ممکن است که به‌مرورزمان به روکش دندانی خود آسیب برساند. در این صورت روکش ممکن است لق شود و از طرفی به دندان زیرین خود آسیب برساند.
• اگر به صورت فرد ضربه‌ای وارد شود که به روکش آسیب و نیروی ناگهانی وارد کند، ‌ ممکن است باعث شکستن و لق شدن روکش بشود.

هنگامی که به هر دلیلی روکش دندانی لق شود، باید آن را برداشت و مجدداً جای‌گذاری کرد. اگر به روکش دندان آسیبی وارد نشده باشد، می‌توان از همان روکش استفاده کرد و آن را بعد از اعمال تغییراتی و یا حتی بدون تغییر بر روی دندان قرار داد. توجه داشته باشید که دندانی که روکش دارد، نمی‌تواند بدون روکش دوام بیاورد و حتماً باید بر روی آن روکش قرار داد.

دندان زیر روکش دندانی آسیب‌دیده باشد

مواقعی وجود دارد که روکش دندانی به‌خوبی روی دندان قرار نگرفته است و فاصله‌ای بین دندان و روکش دندانی قرار دارد. در این صورت فضایی برای رشد باکتری و ایجاد پوسیدگی دندان زیر روکش ایجاد می‌شود.

در چنین مواردی دندان زیرین به سرعت شروع به پوسیدگی می‌کند و به‌مرورزمان از دست می‌رود. اگر فرد در زمانی مناسب متوجه این مسئله شود، می‌تواند به دندان‌پزشکی مراجعه کند و دندان‌پزشک با خارج کردن روکش دندان، به درمان دندان زیرین بپردازد.

لثه‌ی اطراف روکش دندانی ملتهب شده باشد

یکی از آسیب‌هایی که ممکن است به دندانی که روکش دارد برسد، التهاب و بیماری‌های عفونی لثه است. اگر محل اتصال روکش به دندان مناسب نباشد و یا فرد بهداشت دهان و دندان خود را به‌خوبی رعایت نکند، ممکن است که دندان روکش شده آسیب ببیند و لثه‌های اطراف آن دچار بیماری پریودنتال و یا عفونت‌های دیگر شوند. ‌در چنین مواقعی، عفونت باید در سریع‌ترین زمان مناسب درمان شود. در غیر این صورت، لثه و استخوان فک تحلیل خواهند رفت و دندان زیر روکش نیز از دست می‌رود.

چه کنیم که نیاز نباشد روکش دندان برداشته شود؟

اگر به برخی از توصیه‌های مراقبتی عمل کنید، نیاز نیست که روکش دندانی برداشته شود. در ادامه به معرفی برخی از این موارد می‌پردازیم؛

• در وهله‌ی اول، باید دندان‌پزشکی را انتخاب کنید که ماهر باشد و بتواند به‌خوبی روکش را بر روی دندان قرار دهد.

اگر روکش به‌خوبی به دندان متصل شود، خطر آسیب‌دیدن آن بسیار کم است. بهتر است با ویژگی‌های یک دندانپزشک خوب آشنا باشید! در همین راستا برای راحتی شما در انتخاب دندانپزشک ماهر پیشنهاد می‌کنیم مقاله مهم‌ترین معیارهایی که برای انتخاب یک دکتر دندان‌پزشک خوب باید در نظر داشته باشیم را در وب‌سایت دکتر محمد نیک‌زاد مطالعه کنید.

• سعی کنید روکش مرغوب را انتخاب کنید.

گاهی افراد برای این که در هزینه‌ها صرفه‌جویی کنند،روکشی را انتخاب می‌کنند که هزینه‌ی کمتری دارد. اما این کار از نظر اقتصادی اصلاً مقرون‌به‌صرفه نیست و می‌تواند بعداً برای شما مشکلاتی ایجاد کند.

• سیگار نکشید. سیگار کشیدن می‌تواند باعث کاهش جریان خون به لثه‌ها و تغییر رنگ دندان‌ها شود و این مسئله باعث ضعیف شدن لثه و در خطر آسیب قرار دادن آن شود.
• سعی کنید از مواد غذایی اسیدی کمتری استفاده کنید. اسید می‌تواند به سیمان روکش آسیب برساند.
• بهداشت دهان و دندان خود را به‌خوبی رعایت کنید.

اگر مسواک بزنید و نخ دندان بکشید،‌ دندان‌ها در معرض خطر کمتری قرار خواهند داشت و روکش نیز به همین شکل، حفظ می‌شود.

• سعی کنید به طور منظم به دندان‌پزشکی مراجعه کنید.

درصورتی‌که طبق ویزیت‌های منظم به دندان‌پزشکی مراجعه کنید، اگر مشکلی برای روکش یا دندان‌های شما پیش بیاید، بلافاصله تشخیص داده خواهد شد و می‌توان از آسیب رسیدن به روکش و دندان‌ها جلوگیری کرد.

• اگر دندان‌قروچه دارید، باید با روانپزشک یا مشاور در این مورد صحبت کنید.

دندان‌قروچه یا بروکسیسم به ساییدن دندان‌ها روی هم گفته می‌شود که می‌تواند در بیداری و یا خواب باشد. کسانی که تنها در هنگام خواب دندان‌قروچه دارند، می‌توانند از محافظ‌ شبانه دندان و یا گاردهای شبانه برای جلوگیری از آسیب رسیدن به دندان‌ها استفاده کنند. اما اگر در بیداری هم این اتفاق می‌افتد، حتماً باید با یک متخصص در این باره صحبت کنند. زیرا روکش در اثر دندان‌قروچه آسیب می‌بیند و به تبع آن به دندان‌ها هم آسیب می‌رساند.

• سعی کنید الکل ننوشید و یا مصرف الکل خود را کاهش دهید.
• از خوردن غذاهای خیلی سرد و یا خیلی گرم بپرهیزید.
• از دست‌کاری روکش دندانی خودداری کنید.
• اگر بیماری‌های التهابی لثه و یا عفونت لثه دارید، به دندان‌پزشک مراجعه کنید و سعی کنید آن را درمان کنید. زیرا لثه‌های ناسالم به دندان‌ها آسیب می‌رسانند و دندان آسیب‌دیده نمی‌تواند میزبان خوبی برای روکش باشد.

طول عمر روکش دندان

همانطور که پیش‌تر نیز گفتیم، میانگین عمر مفید روکش‌های دندان ۱۰ تا ۱۵ سال است؛ اما عوامل مختلفی بر زیادتر یا کم‌تر شدن طول عمر روکش دندانتان تاثیرگذار هستند. بطور کلی سه فاکتور مهم در افزایش طول عمر روکش تاثیرگذار است؛

• جنس روکش دندان
• مهارت دندانپزشک
• نحوه‌ی مراقبت از روکش دندان

روکش‌ها را از مواد مختلفی چون فلز، سرامیک، رزین و… می‌سازند. روکش‌های فلزی روکش‌هایی که از جنس سرامیک زیرکونیا هستند، از دوام و مقاومت بالایی برخوردارند؛ در نتیجه طول عمرشان بیشتر از دیگر انواع روکش خواهد بود.

مهارت دندانپزشک در انتخاب و کاشت روکش دندان و همچنین برداشتن پوسیدگی‌ها و درمان ریشه دندان پیش از قرار دادن روکش، نکته‌ای کلیدی در سلامت و افزایش طول عمر روکش دندانتان محسوب می‌شود.

نحوه‌ی مراقبت شما از روکش دندانتان فاکتور بسیار مهمی‌ست. مراقبت درست و اصولی از دندان روکش‌شده باعث می‌شود عمر مفید روکش دندانتان طولانی‌تر شود؛ در حالی که نگهداری نادرست از دندان موردنظر می‌تواند منجر به آسیب رسیدن به روکش و در نهایت تعویض آن بشود.

به طور کلی روکش دندان بین ۱۰ الی ۱۵ سال ماندگاری دارد. البته اگر مراقبت‌های بعد از روکش دندان و توصیه‌های دندانپزشک خود را جدی بگیرید، طول عمر روکش دندان‌های شما بیشتر نیز می‌شود. اگر مراقبت‌های بعد از روکش دندان را جدی نگیرید علاوه بر کاهش دوام و ماندگاری روکش دندان، عوارض و مشکلات جدی‌تر ممکن است برای شما اتفاق بیافتد.

توصیه‌های مراقبتی برای روکش دندان

• روزانه دو بار دندان‌های خود را مسواک بزنید.
• هر روز دندان‌ها، مخصوصاً نواحی اطراف روکش، را نخ دندان بکشید.
• از جویدن یخ، ناخن، خودکار و… خودداری کنید.
• اگر به دندان قروچه مبتلا هستید، این مشکل را با دندانپزشک‌تان در میان بگذارید.
• هر سال و یا هر ۶ ماه یک بار برای چکاپ دندان‌ها به مطب دندانپزشکی مراجعه کنید.

منبع: bellharbourdental